Global Media Watch verre van wereldwijd

Begin deze maand stonden ze op de stoep van het Franse ministerie van Cultuur en Communicatie: vertegenwoordigers van drie van de vijf Franse vakbonden, twee Franse journalistenverenigingen, alle Franse linkse politieke partijen en een scala aan andere organisaties. Ze uitten onder meer hun ongerustheid over de controle die wapenproducent Dassault in juni van dit jaar verwierf over 70 publicaties waaronder Le Figaro, één van de grote Franse kranten. De betogers eisten een onmiddellijk publiek debat over de mediaconcentratie en -financiering in Frankrijk. Een delegatie werd ontvangen op het kabinet.

Het Nationaal Syndicaat van Griekse Journalisten en van Journalisten van Groot-Brittannië en Ierland ondersteunden de actie. Volgens de organisatoren waren er 700 mensen aanwezig en was het de eerste keer in 20 jaar dat in Frankrijk een betoging over media werd georganiseerd.

De betoging was het recentste initiatief van het ‘Observatoire français des médias’. Dat is de Franse poot van Global Media Watch, een internationaal project voor een ‘vijfde macht’ of ‘waakhond van de media’ dat de Franse krant Le Monde Diplomatique en het persagentschap IPS lanceerden op het Wereld Sociaal Forum in 2003.

Het internationale netwerk wou optreden tegen eigenaars van mediabedrijven die hun macht politiek gebruiken. Ze verwezen daarbij naar Venezuela, waar de media, in handen van enkele magnaten, manipulatie, leugens en hersenspoeling gebruikten in een regelrechte oorlog tegen president Hugo Chávez. Daarnaast zeiden de GMW-oprichters de manipulatie door de markt te willen aanklagen, en waarschuwden ze voor de toenemende mediaconcentraties wereldwijd. Als meest tekenend voorbeeld dook telkens weer Italië op, waar bedrijven onder controle van de familie van de Italiaanse eerste minister Silvio Berlusconi de commerciële televisie domineren.

De initiatiefnemers van Global Media Watch riepen destijds op tot de oprichting van nationale comités in zoveel mogelijk landen. Dat loopt niet zo snel als zou kunnen, zegt Roberto Savio, de secretaris-generaal van het overkoepelende GMW. We draaien nog altijd op vrijwilligers, zonder budget om iemand aan te nemen die het idee kan verspreiden. Ik krijg steeds te horen dat media niet onder ontwikkelingsbudgetten kan vallen. We zijn dus aangewezen op stichtingen, maar politieke stichtingen vrezen dat politici aangevallen zouden worden en economische stichtingen willen geen geld geven aan een initiatief dat de invloed van ondernemingen op de media in vraag stelt. Savio zegt gerust te zijn dat GMW zal blijven bestaan.

Intussen heeft de internationale raad van GMW wel comités erkend in Frankrijk en Brazilië - de twee landen die mee aan de basis lagen van het eerste Wereld Sociaal Forum. In Italië is een erkend comité bezig met het schrijven van de statuten, en de raad buigt zich momenteel over aanvragen van Argentinië en Venezuela. Er is ook interesse uit Spanje, Oostenrijk en Duitsland. Tot nog toe hebben we vijf aanvragen geweigerd, zegt Savio. We eisen dat de kandidaten grote organisaties zijn, dat het gaat om een gemeenschappelijk initiatief van academici, media en mediagebruikers en dat ze onafhankelijk zijn van politieke en economische groepen.

Het Braziliaanse comité presenteerde ter gelegenheid van zijn lancering in september 2004 een studie naar de berichtgeving over de lokale verkiezingen in São Paulo bij vijf lokale kranten. Het Franse comité is al het langst actief. Het stelde een dossier op over de concentratie in de Franse media en voerde drie grote acties: de recente betoging, een petitie naar aanleiding van de zaak-Dassault en een rondvraag bij de Franse politieke partijen over hun standpunt over de resolutie die het Europese Parlement op 22 april 2004 goedkeurde en die stelde dat het vrijwaren van de diversiteit van de media prioritair moet worden binnen de concurrentiewetgeving van de Unie.

In België sluimert het idee van een afdeling van Global Media Watch al een tijdje bij enkele mensen van de Vrije Universiteit Brussel, maar het kreeg nog geen definitieve vorm.

Het ‘Observatoire français des médias’ draait op de bijdragen die de pakweg 500 leden betalen. Nu willen we werken aan concrete wetsvoorstellen en komt er tijd vrij om onze leden nauwer bij onze werking te betrekken, zegt vice-secretarisgeneraal Christian Pradié.

Franse afdeling van Global Media Watch
http://www.observatoire-medias.info/

Braziliaanse afdeling van Global Media Watch
http://www.observatoriodemidia.org.br/obm/