Groot-Brittannië wil verandering in Somalië

In november kondigde de Britse eerste minister David Cameron aan dat hij een internationale conferentie zal houden over Somalië. In februari 2012 worden partnerlanden, internationale organisaties en VN-organisaties in Londen verwacht om het lot van de mislukte Afrikaanse staat te bespreken.

Eind december werd door The Independent openbaar gemaakt dat de Britse overheid overweegt om meer steun te bieden aan de vredesoperatie in Somalië AMISOM van de Afrikaanse Unie. Londen overweegt zelfs om directe militaire steun te bieden, zoals het inzetten van luchtmacht, schrijft de Britse krant.

Britse zorgen

Officieel luidt de reden voor de stijgende aandacht dat Cameron zich zorgen maakt over Britse toeristen en hulpverleners die aangevallen en gekidnapt worden. Ook is Cameron bezorgd over de toenemende piraterij en over de beïnvloeding van jonge, Britse moslims indien Somalië verder uitgroeit tot broeihaard van extremisme.

‘Groot-Britannië lijdt vooral verlies aan de piraterij, als grote handelsnatie. Maar het is niet Groot-Britannië dat zich de grootste zorgen moet maken,’ zegt Roger Middleton van het Chatham House, de Britse denktank over internationale betrekkingen.

‘Het zijn vooral Somalië en zijn buurlanden die de gevolgen dragen van de problemen in Somalië. Men kan Somalië niet afschilderen als een tweede Afghanistan. Er is geen gelijkaardige opbouw van extremisme terug te vinden.’

Niet zonder risico

Allereerst worstelt Somalië al lang met piraterij voor zijn kusten. Vaak gaat het om arme Somaliërs die dwangsommen wensen op te strijken. Ten tweede bestrijdt de –door het Westen gesteunde– Federale Overgangsregering de radicaal-islamitische oppositiegroepen van Al-Shabaab.

‘Als je zo’n conferentie organiseert om die problemen aan te pakken, moet je zorgen dat het de zaken niet verslechtert,’ stelt Middleton. ‘Het is niet zonder risico om achteloos met de Somalische overgangsregering rond de tafel te kruipen.’

‘Afghanistan heeft de Britse zin voor buitenlandse avonturen erg verminderd’

‘De overgangsregering wordt eigenlijk beloond voor hun falende beleid. Ze worden rechtgehouden door internationale steun. Met de conferentie kan het Westen druk proberen zetten, en de regering tot resultaten dwingen.’

‘Somalië heeft in feite meer nood aan een ontwikkelingsaanpak, dan aan een aanpak als veiligheidsproblematiek,’ stelt Middleton. Er moet aan humanitaire opbouw gedaan worden, eerder dan militaire interventie.’

Black Hawk Down

‘Het zou me heel erg verbazen moest Groot-Britannië beslissen om militair tussen te komen,’ relativeert Middleton de recente berichten. ‘De interventie in Afghanistan heeft de zin in dergelijke buitenlandse avonturen erg verminderd.’

Toch laat een anonieme bron van het ministerie voor Buitenlandse Zaken weten aan The Independent dat ‘zeker in de nasleep van Libië, het Verenigd Koninkrijk bekijkt welke assistentie het kan bieden in Somalië. Er wordt vooral aan materiaal en geld gedacht.’

‘Groot-Britannië heeft erg slechte herinneringen aan Somalië,’ stelt Middleton nog. ‘Denk maar aan het desastreuze Black Hawk Down-incident van 1993 (een internationale interventie waarbij twee Black Hawk-helikopters werden neergehaald en honderden doden vielen in de strijd die hierop volgde, nvdr.). Ik verwacht eerder diplomatieke inspanningen.’

Afrikaanse inmenging

De pijnlijke geschiedenis ten spijt, vielen buurlanden de laatste maanden Somalië binnen in de hoop de situatie naar hun hand te draaien. Eind oktober hoopte Kenia met een offensief vanuit het zuiden Al-Shabaab terug te drijven. Een maand later viel ook Ethiopië binnen – een traditioneel rivaal van Somalië en regionale macht naast Kenia.

Analisten stellen dat beide landen allereerst hun belangen proberen veilig te stellen. Somalië staat momenteel onder toezicht van de vredesmissie AMISOM van de Afrikaanse Unie (AU). Negenduizend Oegandese en Burundese soldaten zijn er actief. Eind december vervoegde een contingent van 800 manschappen uit Djibouti de missie.

De AU-vredesmissie kon Al-Shabaab in september uit Mogadishu verdrijven. Al-Shabaab had gedurende drie jaar een overmacht in de Somalische hoofdstad.