'Het woord genocide in de mond nemen is criminele onzin'

Voorlopig is het weer relatief rustig in de stad Kisumu, een van de brandhaarden van de rellen van de afgelopen dagen. Sporadisch wordt er nog geschoten. Naar schatting zijn zo’n 100 mensen, waaronder vrouwen en enkele kinderen, hier doodgeschoten door de politie en speciale eenheden. Een van de slachtoffers, hoorde ik vanmorgen, is een jonge man die geregeld rozenkransen kwam verkopen bij de ingang van de parochie van Milimani hier in de straat, waar ik ook geregeld voorga.
De gevolgen van de rellen laten zich nu al voelen. Massa’s mensen zijn hun job kwijt en de armsten hebben zelfs moeite om aan eten te geraken. Het centrum van de stad zag er na de onlusten van de eerste nacht uit als een oorlogszone. Zeker 70% van de winkels en kantoren zijn geplunderd en alles binnen is kort en klein geslagen. Enkele gebouwen zijn in brand gestoken en zwartgeblakerd.
Elders in de stad en zeker ook in de sloppenwijken zijn huizen in brand gestoken en/of geplunderd. Veel Kenianen die niet tot de Luo stam behoren - dit is de thuisbasis van Raila Odinga - zijn door de politie geëvacueerd nu. Veel gezinnen van Aziaten (India) die hier de commercie beheersen en die dus zwaar getroffen zijn, zijn vertrokken naar Nairobi of verder. Dat zal wel tijdelijk zijn.
De afgelopen dagen waren er maar twee (kleinere) supermarkten open en je moest uren wachten om binnen te komen omdat mensen maar een voor een werden binnengelaten, brandstof is bijna niet te krijgen. De grensovergang naar Uganda bij Busia is weer open hoorde ik vanmorgen van een contactpersoon daar, maar er is bijna geen transport, omdat er geen brandstof is.

Rust en hoop

De dag van de grote demonstratie in Nairobi (gisteren), die uiteindelijk op weinig is uitgedraaid, bleef het akelig stil op straat. Niemand durfde zich te vertonen. Er werd gevreesd dat na de demonstratie in Nairobi er hier ook weer onlusten zouden komen. Maar we hebben een rustige nacht gehad. Er is een nieuwe massademonstratie gepland in Nairobi vandaag maar de indruk is dat veel mensen dit toch moe beginnen te worden.
President Kibaki gaf gisteravond aan bereid te zijn te praten. De oppositie schijnt daar nog niet aan toe te zijn. Ik denk dat zowel Kibaki als Raila Odinga zeer trotse mensen zijn die niet van toegeven weten. Volgens mij is, gezien de nu wel duidelijk bewezen fraude bij de stemmentelling, de enige weg uit deze crisis een regering van nationale verzoening is en dan over een bepaalde tijd nieuwe verkiezingen.

Etnische spanningen rond Eldoret

De etnische spanningen, vooral rond Eldoret, zijn een heel ander verhaal. Deze spanningen smeulen in die streek al heel lang onder de oppervlakte en komen dus bij deze gelegenheid weer met alle hevigheid naar boven.  Elders in Kenia, waar ook een heel ethnisch gemengde bevolking is, zijn totnogtoe in elk geval geen onlusten van die aard geweest.
Dus vergelijkingen met Rwanda zijn volgens mij overdreven en uiterst gevaarlijk omdat de situatie hier in Kenia heel anders is dan in Rwanda. Dat Raila Odinga het woord ‘genocide’ in de mond neemt om het aantal slachtofers - schatting 300 - van de onlusten en politieactie van de laatste dagen te beschrijven, vind ik criminele onzin.
Wat in Kisumu heel sterk speelt onder de Luo-bevolking is het feit dat zij vinden dat de Luo stam - een van de grootste in Kenia - sinds 1964 nog geen president heeft kunnen of mogen leveren, dus niet aan de macht is geweest. Vlak na de onafhankelijkheid is veelbelovend leider Tom Mboya vermoord en onder het Moi-regime is de veelbelovende minister van Buitenlandse Zaken Robert Ouko (Luo) op beestachtige wijze geëlimineerd. Zij vinden allemaal dat het nu hun beurt is om het land te leiden.
De stammenonlusten van de laatste dagen zijn deels het gevolg van de hele verkiezingscampagne die etnische gevoelens sterk heeft aangewakkerd.