India worstelt nog altijd met Iraaks olie-voor-voedselprogramma

Singh werd eind vorig jaar door een door de VN aangestelde commissie aangewezen als een sleutelfiguur in schimmige contacten van de Indiase Congrespartij met de Iraakse overheid en de Baath-partij van Saddam Hoessein in 2001. In november trad Natwar Singh af als buitenlandminister.

De Onafhankelijke Onderzoekscommissie onder leiding van Paul Volcker, voormalig voorzitter van de Amerikaanse nationale bank, was aangesteld om de klachten te onderzoeken omtrent misbruik en wanpraktijken in het olie-voor-voedselprogramma dat van kracht was tot de VS in 2003 Irak binnenvielen. Onder het programma mocht Irak beperkte hoeveelheden olie verkopen in ruil voor voedsel, medicijnen en andere basisbenodigdheden.

Maandag beschuldigde Natwar Singh Volcker van partijdigheid. “De Congrespartij en Singh kwamen niet voor in de eerste vier (voorlopige) versies van het rapport. Pas in het laatste rapport werden ze er willekeurig aan toegevoegd”, zei Singh. De definitieve versie van het rapport-Volcker verscheen vorig jaar in oktober. Leiders en organisaties uit andere landen, zoals Frankrijk en Rusland, werden ook genoemd in dat rapport. Maar het was enkel India dat op basis van het rapport echt actie ondernam.

Premier Manmohan Singh ontsloeg Natwar Singh niet meteen. Hij liet een speciale onderzoekscommissie vormen die werd voorgezeten door de voormalige opperrechter van India, R.S. Pathak. Die moest uitspitten wie verantwoordelijk was voor de schimmige zaken die Indiase ondernemers en politici in de marge van het olie-voor-voedselprogramma deden. De Pathak-commissie vertrok van de stelling dat het rapport-Volcker juist en volledig was, en dat het dus niet geverifieerd hoefde te worden. Op 4 augustus werden Natwar Singh en zijn zoon Jagat schuldig bevonden aan het misbruiken van hun positie door oliecontracten te gunnen aan hun vrienden en zakenpartners.

Het rapport veroorzaakte grote ophef en werd door de oppositiepartijen bestempeld als een witwasoperatie om de Congrespartij uit de schijnwerpers te houden.

Het ontslag van Natwar Singh werd door zijn medestanders al langer gezien als het werk van de Indiase premier Manmohan Singh. Die was zich steeds oncomfortabeler gaan voelen bij de groeiende weerstand van zijn buitenlandminister tegen de Amerikaanse bezetting van Irak en de aanwezigheid van NAVO-troepen in Afghanistan. Natwar Singh vond dat India zijn niet-gebonden koers moest blijven varen, en uitte steeds openlijker kritiek op de toenadering tussen de VS en India.

De overtuiging dat Manmohan Singh het rapport-Volcker gebruikte om van zijn kritische buitenlandminister af te geraken, won nog aan kracht na een artikel eerder deze maand van William Reese-Mogg, een voormalige journalist van ‘The (London) Times. Reese-Mogg beweerde daarin dat ook de voormalige Britse minister van Buitenlandse Zaken, Jack Straw, zijn functie in mei onder druk van de VS moest verlaten omdat hij kritisch stond tegenover een eventuele militaire actie tegen Iran. Vooral de Amerikaanse minister van Defensie Donald Rumsfeld stoorde zich enorm aan Straws opmerking dat het gek zou zijn om Iran te bombarderen.

Volgens Reese-Mogg is het goed mogelijk dat Straw moest opstappen omdat Blair al ingelicht was over een aanval van Israël op Libanon. “In die omstandigheden zou Straws ontslag natuurlijk heel moeilijk geweest zijn voor Blair.”

Singh citeerde maandag een brief van de Indiase vertegenwoordiging bij de VN aan zijn ministerie van Buitenlandse Zaken. Daarin stond volgens hem dat het “de bedoeling van de commissie-Volcker zou zijn om tegenstanders van het VS-beleid in diskrediet te brengen” en dat “er geen bewijs was voor de meeste beschuldigingen”.

De laatste weken sloot Singh zich aan bij het verzet van de Indiase oppositie tegen de nucleaire afspraken tussen de VS en India. Hij heeft de Indiase regering ook aangevallen op haar zwakke houding in dossiers als de Israëlische inval in Libanon en Palestina. Het is onwaarschijnlijk dat Singh nog lang in het Congres zal kunnen zetelen.