Internationaal gehandicaptenverdrag bijna rond

Het concept-verdrag is vergevorderd, we bevinden ons in de afrondende fase, aldus MacKay. Het concept vormt de basis voor het eerste verdrag waarin de rechten van gehandicapten worden vastgelegd. Het telt nu meer dan veertig artikelen, die de afgelopen weken werden besproken door zo’n vierhonderd afgevaardigden en betrokkenen van organisaties voor gehandicapten.

De belangrijkste onderdelen van het concept-verdrag gaan over non-discriminatie, het bevorderen bewustwording bij het publiek, toegankelijkheid van voorzieningen, recht op leven, gelijke erkenning voor de wet, vrijheid en veiligheid, bewegingsvrijheid, zelfstandigheid en integratie in de samenleving.

De Verenigde Naties schatten dat wereldwijd 600 miljoen mensen – een tiende van de wereldbevolking – leeft met een handicap, variërend van blindheid en doofheid tot immobiliteit en psychische stoornissen. Hoewel gehandicapten 10 procent van de wereldbevolking uitmaken, is voor hun rechten op internationaal niveau weinig aandacht, zeggen gehandicaptenorganisaties.

De overeenstemming die het comité bereikte op het gebied van privacyrechten, werd algemeen beschouwd als een doorbraak. Landen die het verdrag ondertekenen, verplichten zich er op toe te zien dat persoonsgegevens van gehandicapten beschermd worden, inclusief informatie over hun gezondheid en onwettige en arbitraire bemoeienis met privacy, gezin en correspondentie.

Op een aantal punten moet het concept-verdrag nog nader uitgewerkt worden. Het gaat dan onder meer om welk soort technische en economische bijstand overheden moeten verschaffen, hoe naleving van het verdrag gecontroleerd gaat worden en of er aparte artikelen gewijd moeten worden aan vrouwen en kinderen met een handicap.

De meeste betrokkenen verwachten dat het voorstel niet voor januari 2007 af is. Dat betekent dat er op z’n minst nog een nieuwe sessie moet komen. We weten dat veel gehandicapten zitten te wachten op dit verdrag, maar zorgvuldigheid gaat voor, zei Lex Grandia van de International Disability Caucus, een overkoepelend orgaan voor 71 gehandicaptenorganisaties, tijdens de afsluitende persconferentie.

Grandia wees erop dat veel onvrede bestaat over beperkte beslissingsbevoegdheid van gehandicapten en dat die kwestie in het concept-verdrag nog niet goed geregeld is. Ik ben zelf opgegroeid in een instelling, dus ik wist niet wat privacy was, zei Grandia. Er is altijd iemand die op je let en die beslissingen voor je neemt. Wij willen aan de afgevaardigden duidelijk maken dat mensen die in staat zijn zelfstandig te leven, niet in instellingen geplaatst moeten worden.

Hij benadrukte dat gehandicapten het recht moeten hebben op onderwijs, werk, een eigen huis, een bankrekening, een eigen gezin. Van alle gehandicapte kinderen in de wereld heeft 96 procent nooit op een school gezeten, zei hij.

Volgens het Canadese International Development Agency (CIDA) wordt een op de tien kinderen geboren met een fysieke, mentale, zintuiglijke, intellectuele of fysiologische afwijking. Die afwijkingen worden veroorzaakt door aangeboren of te voorkomen ziekten, ondervoeding of ongelukken en verwondingen. In dat laatste geval gaat het vaak om gevolgen van gewapende conflicten en verwondingen door landmijnen.

Het verdrag vormt de basis voor besprekingen in de Algemene Vergadering van de VN, die het moet goedkeuren voordat het door lidstaten geratificeerd kan worden. De verdragen zijn niet bindend voor lidstaten. (JS)