Iran calculeert economische oorlog in

De voorzichtige schatting moet “de samenzwering van de vijanden” van Iran neutraliseren om Iran economisch in het nauw te drijven, verklaarde de president Mahmoud Ahmadinejad bij het indienen van de begroting in het parlement vorige week.
In juli vorig jaar kostte een vat olie nog 78 dollar; nu is dat nog 48 dollar en de prijs kan nog verder afbrokkelen als de Organisatie van Olie-exporterende Landen (Opec) haar productie niet terugschroeft.
In haar begroting van vorig jaar rekende de Iraanse regering op een olieprijs van 36 dollar per vat of meer. Experts geloven dat de schatting voor dit jaar realistischer is.
“Je moet rekening houden met een nieuwe factor: het conflict tussen sjiieten en soennieten”, zegt een politieke analist in Teheran die niet genoemd wil worden. “Je kan ervan op aan dat de Saudi’s, die zelf economisch niet erg zouden lijden onder een drastische daling van de olieprijzen, bewust niets ondernemen tegen het prijsverval. Ze weigeren in te stemmen met de reductie van het productieoverschot van 700.000 vaten per dag dat de Opec nu doet optekenen.”
“De Iraanse steun voor het sjiitische fundamentalisme in Irak baart de soennitische landen in de Arabische regio grote zorgen”, zegt de expert uit Teheran. “De beste manier om de invloed van Iran te verminderen zonder geweld te gebruiken, is het Iran economisch onmogelijk te maken om zijn steun verder te zetten. En het beste antwoord van Iran op die strategie is de tering naar de nering zetten.”
De meeste Iraanse kranten en zelfs hervormingsgezinde publicaties staan achter de zuinige ontwerpbegroting. “De regering heeft een krachtdadig antwoord gegeven aan een nieuwe ronde van de westerse intrige tegen Iran om de investeringen in de Iraanse olie- en gassector te verminderen en de belangrijkste inkomensbron van Iran droog te leggen”, schrijft ‘Keyhan’, een dagblad van de harde lijn dat pal achter Ahmadinejad staat. “De vijand heeft de laatste mogelijkheid verloren om Iran onder druk te zetten.”
Of de Iraanse regering er echt in slaagt minder uit te geven, valt nog te bezien. Voor vorig jaar keurde het parlement een royale begroting goed en toch moest de regering nog vier keer om bijkomende middelen vragen. Dat geld kon gepuurd worden uit een reservefonds met de meeropbrengsten die de hoge olieprijzen toen nog opleverden. Eigenlijk was de helft van dat geld bedoeld om de Iraanse privé-sector te helpen bij zijn ontwikkeling, maar volgens experts zal tegen maart heel het fonds opgebruikt zijn om overheidsuitgaven te financieren. Iran zal tussen maart vorig jaar en eind februari dit jaar naar schatting 56 miljard dollar verdiend hebben met de verkoop van olie.
Volgens critici heeft de regering al plannen om weer bijkomende middelen te vragen als de olieprijs toch hoger blijft dan de vooropgestelde 33,7 dollar per vat.
Er is veel kritiek op het economische beleid van de regering van Ahmadinejad. Volgens de “20-jaren visie” - een plan van de geestelijke leider Ayatollah Khamenei om van Iran tegen 2021 een industrieland te maken - en volgens het huidige vijfjarenplan moet de regering haar rol in de economie van het land terugschroeven. Maar Ahmadinejad doet net het tegenovergestelde. De regering plant onder meer de bouw van een grote staalfabriek, bevroor de prijzen van zuivelproducten zodat de zuivelsector in moeilijkheden kwam en verhoogde de minimumlonen zodat de inflatie aantrok. Critici verwijten Ahmadinejad ook dat hij investeerders afschrikt door zijn harde toon tegenover ondernemers.
Iran kan de komende weken ook nog af te rekenen krijgen met zwaardere VN-sancties als het de verrijking van uranium niet stopzet. Die sancties kunnen onder meer de Iraanse banken in moeilijkheden brengen. De Amerikaanse overheid boycot sinds kort al twee grote staatsbanken, Saderat en Sepah, en veel Europese banken volgen dat voorbeeld. Dat maakt het moeilijker en duurder om geld van Iran naar de rest van de wereld over te maken, en omgekeerd.