Keniaanse gynaecologen lobbyen voor abortuspil

De Keniaanse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie balanceert op een dunne koord. Abortus is in bijna alle gevallen verboden in het Oost-Afrikaanse land, maar de artsenvereniging voert campagne om een pil goedgekeurd te krijgen voor gynaecologische toepassingen waaronder het afdrijven van een embryo. In afwachting van een overheidsbeslissing stuurt ze de artsen nu al informatie toe. Er is geen wet die specialisten verbiedt om informatie te verspreiden en te delen, zegt Joseph Karanja van de artsenvereniging.

Het middel, met productnaam misoprostol en verkrijgbaar onder de merknaam Cytotec, is nu al op de markt in Kenia, maar net als in België en Nederland officieel alleen als middel tegen maagzweren. Misoprostol is tegelijk een goedkoper alternatief voor een operatieve zwangerschapsafbreking. Het middel leidt bij correcte toepassing tot minder complicaties en dient ook om bijvoorbeeld bloedingen na de bevalling te stoppen.

Misoprostol is goedkoop, eenvoudig toe te dienen en gemakkelijk te bewaren en daarom aantrekkelijk voor gebruik in ontwikkelingslanden en voor vrouwen die in het geheim een abortus willen ondergaan, stelde het onderzoek dat de Amerikaanse onderzoeksinstelling het Guttmacher Institute eerder deze maand voorstelde tijdens een Ethiopische conferentie over onveilige abortus.

Volgens een schatting van de Keniaanse Medische Vereniging uit 2004 laten jaarlijks zo’n 300.000 Keniaanse vrouwen een abortus uitvoeren. Alleen al in openbare ziekenhuizen worden er daarvan zo’n 20.000 opgenomen met complicaties die met de abortus samenhangen.

In Kenia gaan abortustegenstanders ervan uit dat het middel ook ontwettelijke abortussen zou stimuleren. Joachim Osur van de Keniaanse ngo Familieplanning, gelooft daar niet in. Mensen hebben een abortus of het middel beschikbaar is of niet, en of het nu legaal is of niet. Het enige wat dit middel zal doen is abortus veilig maken.

We weten dat sommige (artsen) het middel nu al voor gynaecologische doeleinden gebruiken, zegt Osur. Maar ze doen dat verdoken, om het middel niet voor die toepassing is geregistreerd en omdat abortus strafbaar is in Kenia.

België en Nederland

Abortus met medicijnen in plaats van via curettage wordt ook in België en Nederland uitgevoerd. In België kozen bijna 1.800 vrouwen en meisjes voor dit type van zwangerschapsonderbreking in 2003 - het recentste jaar waarvoor er cijfers beschikbaar zijn. Dat komt neer op 11,5 procent van alle abortussen van dat jaar. In Nederland ging het in 2004 om 1.867 vrouwen - ofwel 5,6 procent van alle zwangerschapsonderbrekingen dat jaar. In sommige andere landen is dit soort abortus veel frequenter: in Zweden bijvoorbeeld komt bij de helft van de abortussen geen curettage te pas.

In België gebruiken we bij medicinale abortus een combinatie van misoprostol en een ander middel en moet een vrouw met tussenpose van twee dagen twee keer langskomen, zegt Lucie Van Crombrugge, coördinator van het Gentse abortuscentrum en sinds lang voorstander van medicamenteuze abortus. De vrouw kan er sinds september 2000 voor kiezen, op voorwaarde dat haar zwangerschap niet verder gevorderd is dan zeven weken. Dan is de slaagkans vergelijkbaar, en het voordeel is dat het veel minder confronterend is voor de vrouw.

Tot 7 weken vind ik het de beste oplossing, omdat een curettage altijd een heelkundige ingreep blijft, die eventueel complicaties kan meebrengen, zegt ook Human Fatemi, als gynaecoloog verbonden aan het AZ van de Vrije Universiteit Brussel.

Essentieel geneesmiddel

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft misoprostol omwille van zijn gynaecologische toepassingen in de lente van 2005 toegevoegd aan haar lijst van essentiële geneesmiddelen. Patenthouder Pfizer heeft echter nergens ter wereld - niet in Kenia maar ook niet in België of Nederland - toestemming gevraagd om het middel te registeren voor gynaecologische toepassingen. En in januari van dit jaar heeft de onderneming het middel onverwacht van de markt genomen in Duitsland, officieel omdat het voor maagzweren een achterhaald middel is. Critici geloven dat de farmareus bang is van kritiek van de antiabortuslobby en vrezen dat andere landen zullen volgen. (ADR/PD)