Keniaanse scholen kampen met een acuut lerarentekort

Keniaanse scholen kampen met een lerarentekort door de invoering van verplicht gratis basisonderwijs en het schrappen van schoolgeld voor middelbare scholen, zes jaar geleden. Door de stop op het aannemen van nieuwe leraren, elf jaar geleden, kan de Teachers Service Commission (TSC) alleen maar nieuwe leraren aannemen als er een verdwijnt.
De aanbevolen leraar-scholierverhouding is één op 45, maar veel leraren moeten 60 kinderen tegelijk lesgeven. Voor persoonlijke aandacht is geen ruimte en veel leraren zijn overwerkt.
178 euro
Het slechte salaris speelt ook mee, zeggen de algemeen secretaris van KNUT, Francis Ng’ang’a, en de voorzitter van de Vereniging van Hoofdonderwijzers, Cleophas Tirop. Het startsalaris van een leraar is 274 dollar (178 euro) per maand en na twee jaar werk wordt dat slechts een paar euro meer. Om vervolgens in de derde salarisschaal te komen, moet je afdelingshoofd worden, maar dat kan alleen als er plaats is.
Beurshandelaar Michael Kamau heeft hetzelfde gedaan als veel anderen: terug naar de studiebanken en een nieuwe carrière beginnen. Hij is drie jaar geleden economie gaan studeren. Hij was nog maar een half jaar leraar, toen hij parttime aandelenmakelaar werd voor een groot bedrijf. “Op de universiteit waren veel studenten die wilden beleggen en die kwamen me om advies vragen. In no time zat ik in zaken en de commissies die ik verdiende waren leuk”, zegt Kamau. Hij gaat nooit meer terug naar het onderwijs. “Ik deed dat alleen maar omdat er niets anders was. Het is vreselijk saai, omdat je altijd hetzelfde doet.” Het vak van leraar heeft een lage status, ook in de ogen van leerlingen.
Ministerie van Onderwijs
Leraren gaan overal werken – in de media, bij financiële instellingen, privé-instituten of ngo’s. Of bij het Ministerie van Onderwijs, ironisch genoeg, waar ze leraren nodig hebben voor de onderwijsinspectie. Een inspecteur verdient met 516 dollar (334 euro) bijna twee keer zo veel, en er zijn veel meer manieren om verder te groeien.
“Sommige collega’s die bij de overheid zijn gaan werken, konden bovendien op kosten van hun werk in het buitenland studeren”, zegt Ruth Barongo, die vijftien jaar lang in het middelbaar onderwijs heeft lesgegeven. “Ik moest zelf mijn studiekosten betalen als ik wilde bijleren.” Ruth besteedde de helft van haar salaris aan reiskosten en besloot op een dag dat ze iets anders wilde doen. Nu verkoopt ze elektrische fittingen en kleding uit Dubai en Thailand. “Ik verdien mijn lerarensalaris nu soms in een dag.”
De Vereniging van Hoofdonderwijzers heeft onlangs het Parlement verzocht om meer middelen om 45.000 nieuwe leraren te kunnen aannemen voor het basisonderwijs en 13.000 voor het middelbaar onderwijs. Terwijl veel jonge leraren hun vak snel verlaten, verdwijnt ook de oude staf namelijk in rap tempo. In sommige districten verdwijnt in vijf jaar tijd 60 procent. Zonder nieuw beleid blijft het millenniumdoel van universeel basisonderwijs in 2015 een illusie