Kinshasa vergaat van de dorst

“Slechts 22 procent van de Congolezen heeft toegang tot drinkwater, terwijl het gemiddelde in Afrika ten zuiden van de Sahara rond 60 procent ligt”, zegt Frank Bousquet van het drinkwaterproject PEMU van de Wereldbank. “De armen betalen de zwaarste prijs voor die inefficiënte dienst. Ze betalen zeven keer meer voor een liter water dan ze zouden hebben gedaan als de waterdiensten goed hadden gewerkt.”

Jean-Pierre Kajangu van de School voor Openbare Gezondheid van de Universiteit van Kinshasa zegt dat de situatie ernstig is. “Het gaat niet alleen over de gezondheid van de inwoners van Kitokimosi en Mpasa, de hele bevolking van Kinshasa loopt gevaar.”

Infecties en rugproblemen

“Het water in de bronnen en rivieren veroorzaakt veel gezondheidsproblemen bij ons vrouwen”, zegt Sophie Nkeyi, die vis verkoopt op de markt van Kitokimosi. “We gebruiken het water om ons te wassen, om te koken, om onze kleren te wassen, die we niet eens kunnen strijken bij gebrek aan elektriciteit.”

Zij en haar tien jaar oude dochter moeten regelmatig naar de dokter. “De dokter schrijft antibiotica en antiwormgeneesmiddelen voor tegen infecties en darmparasieten waaraan we worden blootgesteld door het water in rivieren en vijvers.”

De zestienjarige Lydia Panzu zegt dat ze al drie jaar rugproblemen heeft doordat ze dagelijks water moet halen. “Rugproblemen, nekproblemen, omdat ik twee tot drie keer per dag heen en terug moet lopen, de vallei in naar de rivier en terug, elke keer met ongeveer 20 liter water op mijn hoofd.”

Verouderd

Regideso zegt dat zijn infrastructuur verouderd is. “Een mooi voorbeeld is het watersysteem in Lukunga”, zegt exploitatiedirecteur David Ekwanza. “Dat heeft een capaciteit van 48.000 kubieke meter per dag en bedient een miljoen inwoners in twee districten van Kinshasa. Het werd gebouwd in 1939 door de koloniale machten maar is nog steeds niet substantieel gerenoveerd.”

Het gebrek aan onderhoud is een rechtstreeks gevolg van een tekort aan financiële middelen. “En dit tekort aan financiële middelen is vooral een gevolg van het feit dat de regeringsdepartementen, de grootste verbruikers, hun maandelijkse waterrekeningen niet betalen”, zegt financieel directeur Polycarpe Kabangu.

“Tot deze departementen behoren regeringskantoren, de officiële residenties van hooggeplaatste politici, openbare bedrijven… Ze moeten ons ongeveer 3,5 miljoen dollar per maand, goed voor 40 procent van het zakencijfer. Dat veroorzaakt enorme financiële moeilijkheden en maakt het onmogelijk de infrastructuur en watervoorziening in Kinshasa te herbouwen en het personeel op tijd te betalen.”

Beloftes moe

Het PEMU-project van de Wereldbank probeert de watervoorziening weer financieel leefbaar te maken en de beheersstructuur meer autonomie te geven.

Louise Yemba is al die beloftes moe. “Ik denk dat we een project nodig hebben dat beter is dan de andere die de Wereldbank in DRC gelanceerd heeft en die de Bank alleen maar publiciteit bezorgd hebben.”

De mensenrechtenactiviste uit Mpasa betwijfelt of het project wordt uitgevoerd. “Of het zal slecht worden uitgevoerd als gevolg van het slechte bestuur in het land en de verlamming van de civiele samenleving in Congo. Die moet zich bewust worden van de rol die het moet spelen om de Wereldbank en de regering onder druk te zetten om alle Congolezen te steunen die geen toegang hebben tot water.”

Burgeractie is de sleutel tot de oplossing, zegt ook Patrice Musoko, coördinator van de Congolose Vereniging voor Consumenten van Voedingsproducten. “De civiele samenleving moet de regering echt onder druk zetten om deze achterstand weg te werken en haar rekeningen te betalen waardoor Regideso zijn infrastructuur kan onderhouden en de wijken in Kinshasa kan bedienen die nog niet bediend zijn.”