Klokkenluiders nog steeds vogelvrij bij Wereldbank

Hoewel de studie negen maanden geleden werd afgerond, hield de bank de resultaten tot nu toe binnenskamers. Herhaalde verzoeken van belangengroepen en de voorzitter van de Amerikaanse Senaatscommissie voor Financiën, Charles Grassley, om het rapport openbaar te maken, werden genegeerd. GAP, een organisatie die transparantie in publieke organisaties wil bevorderen en die opkomt voor de belangen van klokkenluiders, zegt nu in een verklaring zich gedwongen te voelen het rapport zelf openbaar te maken.

In het Vaugh-rapport, genoemd naar onderzoeker professor Robert Vaugh, staan 22 aanbevelingen om de procedures binnen de Bank te verbeteren naar het voorbeeld van de nieuwe regeling die de Verenigde Naties (VN) onlangs introduceerden. Het rapport, waartoe de Werelbank zelf opdracht gaf, dringt aan op betere bescherming voor werknemers die hun carrière riskeren door corruptie, misbruik en onregelmatigheden binnen de organisatie te melden. Als de aanbevelingen worden overgenomen, dan hebben ze niet alleen gevolgen voor de Wereldbank, maar ook voor bedrijven, investeerders en ontwikkelingslanden die betrokken zijn bij projecten van de Bank.

Vorig jaar verstrekte de Wereldbank voor 20 miljard dollar aan leningen. Als grootste onder de ontwikkelingsbanken, zet de Bank vaak de toon voor de richtlijnen die andere ontwikkelingsbanken hanteren. Die banken, zoals de Afrikaanse Ontwikkelingsbank, de Aziatische Ontwikkelingsbank, de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBWD), de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank, verstrekken jaarlijks tussen 30 tot 40 miljard dollar aan leningen. Interne richtlijnen zijn belangrijk omdat de Wereldbank evenals andere internationale organisaties, immuun is voor nationale wetten.

Na de grote corruptieschandalen bij Enron en Worldcom Inc in de Verenigde Staten, dringen wetgevers en een aantal bedrijven aan op maatregelen om werknemers te beschermen die fraude en corruptie melden, waardoor dit soort schandalen in de toekomst voorkomen kunnen worden. Critici zeggen echter dat de manier waarop de Wereldbank tot nu toe omging met het rapport, weinig goeds belooft voor de toekomst.

Volgens GAP hield de Wereldbank het rapport niet alleen voor het publiek verborgen, maar werd het ook niet besproken met de staf. Het aanbod van experts om te helpen bij de implementatie van de aanbevelingen uit het rapport werd afgeslagen. Dit wijst op voortzetting van het oude patroon waarbij naar buiten toe het belang van transparantie wordt verkondigd, maar waarbij intern alleen maar geheimzinnigheid heerst over het te volgen beleid, zegt GAP in de verklaring.

Het is de tweede keer binnen een maand dat de Bank beschuldigd wordt van het geheim houden van een intern onderzoeksrapport. Eerder probeerde de Wereldbank volgens critici een rapport over een mijnbouwproject in Congo weg te moffelen. In dat rapport werd de rol van de Bank onderzocht bij het ontstaan van gewelddadigheden rond de mijn.

Vorig jaar wezen vijf klokkenluiders van de Wereldbank die zich hadden beklaagd over wraakacties en intimidatie, de afdeling Institutionele Integriteit (INT) aan als hoofdschuldige. Het is juist de taak van die afdeling om corruptie te onderzoeken en te bestrijden. In het Vaugh-rapport wordt aanbevolen om werknemers ook de gelegenheid te geven misstanden aan een autoriteit buiten hun organisatie te melden, en niet alleen aan INT of het management. Onder het huidige beleid is dat niet mogelijk. (JS)