Koepelorganisatie wil Afrikaanse afvalverwerking lanceren

De resultaten van het pilootproject dat sinds 2007 door computergigant Hewlett Packard (HP), het Zwitsers Instituut voor Materiële Wetenschap (Empa) en Global Digital Solidarity Fund in samenwerking met enkele lokale organisaties en ngo’s werd gevoerd naar elektronisch afval in Afrika zijn bekend.
Onder elektronisch afval verstaat men afgedankte elektrische apparaten en onderdelen daarvan zoals computers en televisietoestellen. Naast eigen productie worden deze apparaten ook vaak vanuit het Westen in Afrika gedumpt. Zij kunnen zowel waardevolle onderdelen als schadelijke en giftige stoffen bevatten. Arsenicum, lood en kwik zijn bijvoorbeeld schadelijk voor mens en milieu als zij vrijkomen.

Testcase

In Marokko, Zuid-Afrika en Kenia werd onderzoek gevoerd naar de zogenaamde e-waste en diens beschadigende impact op het milieu. Volgens de onderzoeksgroep is er sprake van grote regionale verschillen wat de hoeveelheid afval betreft.
In Marokko werd er op een jaar tijd voor 13.500 ton elektronisch afval geproduceerd aan computers alleen. In Kenia bedroeg dit slechts 3.000 ton. Gezien de IT-sector nog steeds een sterke groei kent, zouden deze cijfers volgens de koepelorganisatie wel eens kunnen verdubbelen of verdrievoudigen in de toekomst.

Globale Afrikaanse afvalverwerking

Het project wil nu de verspreiding van elektronisch afval over het Afrikaanse continent aanpakken door een beter beheer van de afvalverwerking te installeren. Door de oprichting van een recyclagestelsel winnen deze landen niet alleen aan duurzaamheid, maar ook de economie wordt er beter van. Tijdens het proefproject werd er in Zuid-Afrika 14.000 dollar verdiend aan de verwerking van 60 ton e-waste. Daardoor konden bovendien 19 arbeiders worden tewerkgesteld. 
Gezien de afvalverwerkingssector één van de snelst groeiende ter wereld is, zijn de vooruitzichten optimistisch. ‘Deze projecten in Afrika zorgen voor zowel werkgelegenheid in de lokale gemeenschap als voor een duurzame oplossing voor het elektronisch afval’, zegt Klaus Hieronymi van HP.
Ten slotte wil de koepelorganisatie ook dat arbeiders in deze sector beschermd worden tegen de gevaarlijke stoffen waarmee zij in aanraking komen. ‘Door te voorzien in training en werkmiddelen hebben we al enkele mileu-en gezondheidsproblemen opzij gezet die veroorzaakt zouden kunnen zijn door een slecht beheer van elektronisch afval’, zegt Mathias Schluep, projectleider van Empa.
 Op lange termijn hopen zij dat deze landen hun succesvolle afvalverwerkingsprogramma tot bij andere landen zullen verspreiden en in het beste geval over het volledige continent.

Afvalstromen van afgedankte elektronische apparaten vormen de kern van het probleem.

 ‘Kern van het probleem wordt niet aangepakt’

Enkele organisaties die milieubelangen hoog op de agenda hebben staan, vinden deze ontwikkelingen echter niet verregaand genoeg. Vlaams Parlementslid Rudi Daems (Groen!) vindt dat Europa beter voor eigen deur kan vegen. ‘Natuurlijk zijn we blij met elk initiatief dat de huidige situatie in Afrika wil verbeteren, maar daarmee is alles nog niet opgelost. Afvalstromen van afgedankte elektronische apparaten vormen de kern van het probleem. Daarom moet er strikte wetgeving komen die de afvalstromen doen stoppen en producenten aansprakelijk stelllen voor de schade die zij elders aanrichten.’
Ook Greenpeace vindt het initiatief maar licht uitvallen tegenover de omvang van het probleem. ‘Wij vinden het positief dat Afrikaanse landen aan verantwoordelijke afvalverwerking doen, maar enkel op voorwaarde dat zij het zelf geproduceerd hebben’, reageert Greenpeace-activist Martin Besieux verontwaardigd.
‘Afval moet verwerkt worden op de plaats van herkomst en als dat van HP afkomstig is, moeten zij zelf voor de verwerking en de daaraan verbonden kosten instaan. Volgens internationale wetgeving moeten bedrijven al hun afval terugnemen, wij vragen dat ze dit ook respecteren.’
Europa produceerde dit jaar zo’n 9 miljoen ton e-waste, daarvan ontsnapt twee derde naar andere continenten.