Laatste absolute monarchie in Afrika ten dode opgeschreven

De arrestaties volgden nadat eind vorig jaar aanslagen plaatsvonden op rechtbanken en de woningen van verschillende functionarissen. De gearresteerde activisten waren lid van de verboden Verenigde Democratische Volksbeweging (PUDEMO). Tot de arrestanten hoorden de secretaris-generaal van deze oppositiepartij, Bonginkhosi Dlamini, en de bekende activist Mphandlana Shongwe.

Volgens Bongani Masuku is de arrestatiegolf eenvoudig een poging om tegenstanders van de koninklijke familie de mond te snoeren. Swaziland is Afrika’s laatste absolute monarchie.

Het Swaziland Solidariteitsnetwerk verenigt organisaties die herstel van de democratie in het land willen. In 1973 maakte koning Sobhuza, de vader van de huidige koning Mswati de Derde, een einde aan de meerpartijenpolitiek. Het netwerk heeft zijn basis in buurland Zuid-Afrika omdat het te gevaarlijk is om in Swaziland te opereren.

Tegenstanders van het regime beschuldigen de politie in Swaziland van marteling van PUDEMO-aanhangers en hun familieleden. De vrouw van activist Mduduzi Mamba overleed terwijl ze in hechtenis zat, naar verluidt nadat agenten haar dwongen informatie prijs te geven over de activiteiten van haar man. Volgens de politie stierf ze aan een hartstilstand.

De kans dat de arrestanten een eerlijk proces krijgen is nihil, zegt Solly Mapaila van de Communistische Partij van Zuid-Afrika. Alle rechters in Swaziland zijn benoemd door de koning en ze worden geacht de aanwijzingen van de monarchie volgen.

Het Swaziland Solidariteitsnetwerk probeert in het buitenland de aandacht te vestigen op de situatie in Swaziland. Inmiddels ging al een brief de deur uit naar de Europese Unie (EU) en Jabulani Matsebule, plaatsvervangend voorzitter van de PUDEMO, zal de kwestie aankaarten in het Europees Parlement, zegt Masuku. Matsebule woont in Australië.

Er gingen ook brieven naar de Afrikaanse Unie, die later deze maand haar jaarlijkse topontmoeting houdt, naar de Verenigde Naties en het Gemenebest, zegt Masuku. De inwoners van Swaziland realiseren zich dat bevrijding van de dictatuur hun eigen verantwoordelijkheid is, maar natuurlijk is steun van buitenaf daarbij onmisbaar.

Na afloop van een bijeenkomst die afgelopen week werd gehouden in Johannesburg, riepen de Zuid-Afrikaanse Liga van Jonge Communisten en het Swaziland Jongerencongres (een afdeling van de PUDEMO) de internationale gemeenschap in een gezamenlijke verklaring op tot actie tegen koning Mswati. Wij maken ons zorgen over het internationale stilzwijgen over Swaziland, aldus de twee organisaties.

Mapaila schaart zich eveneens achter die verklaring. Als Zuid-Afrika en de Afrikaanse Unie druk zouden uitoefenen op Swaziland, dan kan volgens hem veel bereikt worden. De economie van Swaziland is voor een belangrijk deel afhankelijk van Zuid-Afrika.

Directe bemoeienis van de veertien landen tellende Zuidelijk Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenschap (SADC), waar Swaziland ook lid van is, ligt echter niet voor de hand. In een organisatie als de SADC is het lastig om andere lidstaten openlijk te bekritiseren, zegt Mapaila. Deze landen hebben elkaar nodig en moeten daarom solidair zijn.

Swaziland telt iets meer dan een miljoen inwoners en hoort bij de landen met het hoogste aantal HIV-besmettingen in de wereld: 38,8 procent volgens het VN-programma voor HIV/Aids. Ondanks de wijdverbreide armoede in het land, leeft de koning in luxe. Vorig jaar kocht hij van autofabrikant Daimler-Chrysler een Maybach, een van de duurste auto’s ter wereld. Mswati telde er waarschijnlijk meer dan 400.000 euro voor neer, op een moment dat een kwart van de bevolking in zijn land voedselhulp nodig had. (JS/PD)