Luc Mishalle over zijn nieuwe project '11 Songs'

Luc Mishalle is in Bobo-Dioulasso, Burkina Faso als we hem opbellen voor een interview. Hij heeft een drukke en vermoeiende periode achter de rug, maar uit zijn woorden klinkt een rustgevende voldoening na het intensief repeteren en opnemen. “We hebben een week hard gerepeteerd alvorens af te reizen naar het Festi‟40 festival in Fada, een stad op 700 kilometer van Bobo. We gebruiken hier lokaal transport, waardoor zo‟n lange afstand reizen echt vermoeiend is,” zegt Mishalle.

De hele bende is in Burkina Faso om Mishalle’s en Watts’ schriftuur om te zetten in muziek, en om een album op te nemen. De partituren omzetten in muziek verloopt vlot, maar opnemen is een ander paar mouwen. De studio is veel kleiner dan verwacht, een deel ervan bevindt zich zelfs buiten in een hut. Daar neem je dus op met kakelende kippen op de achtergrond. Maar het grootste probleem is van technische aard: defecte micro’s en kabels, maar vooral de wisselende stroomspanning waardoor heel wat opnames onbruikbaar zijn. Mishalle zal begin januari het geheel moeten herbekijken. De kans zit er in dat een deel van het album opnieuw opgenomen moet worden, live tijdens de concerten in Antwerpen en Brussel. Dat zou betekenen dat het album niet klaar is voor de tournee, maar dat geeft niet, want het geeft 11 Songs de gelegenheid om volgend jaar nog een tournee te doen, op festivals dan, want “daar is de muziek zeker groot en swingend genoeg voor.”

Van waar komt die toch wel vreemde groepsnaam, ‘11 liedjes’?

Luc Mishalle: Dat was oorspronkelijk de werktitel. Toen we zochten naar een naar titel die de lading dekt, vonden we niets. 11 Songs heeft wel iets intrigerend, dus hebben we het daarbij gehouden. We waren toen ook met elf muzikanten. Onze nummers zijn raamwerken waarin we de muzikanten niet verplichten allemaal op dezelfde manier te spelen. Iedereen krijgt de ruimte om zich uit te drukken. Je hoort eigenlijk elf stemmen, van mensen uit jazz, hedendaags, traditioneel en klassiek. Het is niet de bedoeling om zo goed mogelijk jazz te spelen, integendeel. We zoeken naar het amalgama van al die stemmen.

Welke lading dekken die elf stemmen?

De uitdaging om met verschillende soorten muziek aan de slag te gaan, zonder dat de ene de andere domineert. We maken geen fusie maar proberen al die stemmen naast elkaar te laten staan en toch een eenheid te creëren.

Makkelijker gezegd dan gedaan…

Wij zijn allemaal ‘oude’ mensen (lacht), allemaal over de vijftig. Trevor is zelfs in de zeventig, daar hoor je stilaan een leven in doorklinken. Onze ervaring en maturiteit is wat het mogelijk maakt om al die stemmen naast elkaar, in harmonie te laten leven, zonder er een brei van te maken. Adama Dramé speelt traditionele muziek en is daar ontzettend goed in, maar hij heeft ook een lange staat van dienst in vernieuwende projecten, ondermeer met Les Percussions de Strasbourg en met een echt jazztrio (met piano en contrabas). We kennen hem van vorige collaboraties, ondermeer met Marockin‟ Brass. Trevor Watts, die de helft van de composities schreef, heeft een schriftuur dat sterk geïnspireerd is door zijn ervaring met muzikanten uit Ghana, buurland van Burkina Faso. Mandinkamuziek zit intussen in zijn bloed.

Hedendaagse schriftuur moet toch iets vreemd zijn voor de Afrikanen, waar muziek niet geschreven is?

“Ik heb nooit met boodschappen gezwaaid, het gaat me om de muziek.”

We hebben twee weken lang geboetseerd aan het repertoire, een zeer verrijkend creatieproces. Uiteraard kwamen daar moeilijkheden bij kijken. Zo werkt een van mijn composities met verschuivende lagen. Je krijgt formules die verschuiven en elke keer nieuwe sferen aanbrengen. Afrikanen vinden dat fout, het klopt niet met hun visie van muziek. Het duurde wel een week voordat ik ze kon overtuigen dat ik het echt zo wou, dat het een andere manier van werken is. Niet fout, gewoon anders.

Heb je een gelijkaardige manier van werken als Trevor Watts?

Neen, we schrijven helemaal niet op dezelfde manier. Trevor is veel veeleisender naar de percussiesectie toe, hij wil echt dat er gespeeld wordt zoals hij het in zijn hoofd heeft. Ik vertrek veel meer vanuit de bestaande ritmiek, al probeer ik ook nieuwe dingen. Voor 11 Songs zijn mijn stukken redelijk relaxed en open, terwijl Trevor veel meer op speed leeft, ondanks zijn leeftijd (lacht). Hij gaat richting drum ‟n bass, ik ga meer richting een cool funkgevoel.

Zijn er ook composities van de Afrikanen?

Jawel, één song is van Adama Drame, en één van Rida Stitou, telkens vanuit hun traditie. Gnawa heeft zijn roots heeft in de West-Afrikaanse mandinkamuziek, ze vertonen dus frappante overeenkomsten. Boeiend te zien hoe de Marokkanen hun roots herontdekten. Omwille van de gemengde bezetting kwamen er enkele moeilijkheden bij kijken. Gnawa is een spel van vraag en antwoord, het antwoord moest gezongen worden door de blazers, aangezien er geen andere gnawa zijn. Adama‟s nummer wordt gedreven door de balafon en heel wat ritmiek, wat doe je dan met al die blazers? Dat was ook even zoeken. Ook boeiend hoe snel Burkinese en Marokkaanse percussionisten op elkaar inspeelden en hoe de Burkinezen stukken Marokkaanse muziek overnamen. Als je dat bereikt, begint je muziek echt te leven!

Hoort bij deze interculturele uitwisseling ook een humanitaire of multiculturele boodschap?

Ik heb nooit met boodschappen gezwaaid, het gaat me om de muziek. Zeer belangrijk bij dit soort projecten is dat de polariteit van blank en zwart omzeild wordt door een derde partner, in dit geval de gnawa. Wij willen geen bende witte Europeanen zijn die de confrontatie aangaan met zwarten. Door het project open te trekken naar gnawa en een Marokkaanse geluidstechnicus werd de muziek organischer. Met drie verschillende culturen moet iedereen veel meer luisteren naar elkaar, alles drijft naar elkaar toe.

Wat zijn de sleutels voor succes bij interculturele muziek?

De pijlers voor een geslaagde ontmoeting zijn: maak geen multiculturele mengeling omwille van de multiculturaliteit, iets dat in de jaren 1970 veel gedaan werd maar nergens op slaat. Je moet mensen zoeken die bij elkaar passen. Ten tweede: vermijd polariteit, breek de confrontatie door er een andere cultuur tussen te steken, maar op een doordachte muzikale wijze. Want het mag geen zootje ongeregeld worden, er moet nagedacht worden over de verschillende ingrediënten.

‘11 Songs’ tourt vanaf 12 februari door België, Slovenië en Nederland. Alle info: www.met-x.be

MO* geeft ook 2 tickets weg voor het concert van ‘11 Songs’ op 18 februari in de KVS. Ga naar de wedstrijdpagina om mee te doen.