Lucy Nusseibeh: ‘Geweldloos verzet meer dan ooit nodig’

Lucy Nusseibeh-Austin is de echtgenote van Sari Nusseibeh en woont al 30 jaar in Jeruzalem. Ze is de oprichter en directeur van de organisatie Middle East Nonviolence and Democray (MEND) en doceerde filosofie en culturele studies aan de Bir Zeit University. MEND wil het idee van geweldloosheid promoten en richt zich vooral op jongeren. De organisatie is actief op vlak van onderwijs, media en beleid.
‘Palestina kent een lange traditie van geweldloos verzet, in tegenstelling tot het beeld dat de media ophangt. Al in 1936 organiseerde de Palestijnen grote algemene stakingen als protest tegen de Britse koloniale overheid en tegen de instroom van joodse immigranten. Stenen gooiende jongeren waren het icoon van de eerste intifada, maar veel belangrijker was de strategie van burgerlijke ongehoorzaamheid. Stakingen werden georganiseerd, belastingen niet betaald, Israëlische producten geboycot. De Palestijnse civiele samenleving legde een enorme creativiteit aan de dag op vlak van geweldloze actievormen. De tweede intifada was veel grimmiger en gewelddadiger, maar toch bleef geweldloos verzet een belangrijk middel.
De ongelijke machtsverhouding tussen Israël en de Palestijnen kan niet genoeg benadrukt worden. De ene hebben een vrijwel totale controle over de levens van de ander. Het gevoel geen controle te hebben over je eigen leven en de dagelijkse vernederingen die de Palestijnen ondergaan wegen enorm zwaar. De bezetting heeft de Palestijnse samenleving hard geraakt. Juist daarom werkt geweld niet. De machtsverhouding is gewoon te ongelijk.
De Palestijnse samenleving is er erg aan toe. Het laatste decennia is de bezetting enkel harder geworden. Het gebrek aan bewegingsvrijheid en de groei van de Israëlische kolonies maken de zaken alleen maar erger. De Palestijnen zijn op en het conflict gewoon beu. Ze hebben alles geprobeerd, maar een oplossing is er niet gekomen. Ooit stond de civiele samenleving erg sterk, maar nu blijft er nog maar een kleine groep over. Niet verwonderlijk, als zelfs elkaar fysiek ontmoeten moeilijk wordt. De onverdraagzaamheid groeit, omdat men langs beide zijden alleen nog maar de gewelddadige kant van de ander kent.
Israël blijft de nood aan veiligheid inroepen om zijn acties te legitimeren. Ondanks hun militair overwicht zijn de meeste Israëli’s bang. Die angst praat de verschrikkelijkste dingen goed. Nochtans maakt het hele systeem van afscheiding – niet alleen de muur – het voor Israëli’s mogelijk te leven zonder met Palestijnen geconfronteerd te worden. De interesse langs Israëlische zijde om tot gezamenlijke oplossingen te komen is dan ook zo goed als volledig weg.
Het belangrijkste in het hele verhaal over geweldloosheid is het creëren van een nieuwe mentaliteit. Het idee dat geweld problemen kan oplossen moet verdwijnen. Even belangrijk is dat beide partijen komaf maken met het slachtofferschap. Wanneer je enkel jezelf als slachtoffer ziet is het onmogelijk je te identificeren met de ander. Dat maakt het moeilijk banden te smeden over de breuklijnen heen.’