Meer dan 10 miljoen Zuid-Afrikanen in sloppenwijken

Hoewel we de afgelopen tien jaar 1,6 miljoen huizen hebben gebouwd, hebben we een flinke achterstand opgelopen, zegt de Zuid-Afrikaanse minister van Huisvesting Lindiwe Sisulu. Heel wat bouwbedrijven zijn gestopt met het bouwen van sociale woningen omdat ze te weinig middelen krijgen en de bureaucratische last voor enorme vertraging zorgt. Het kan tot 18 maanden duren vooraleer een bouwbedrijf van het ministerie van Huisvesting de nodige papieren krijgt. Ik heb ontdekt dat we die wachttijd kunnen inkrimpen van 18 maanden tot 6 weken, zegt Sisulu. Op die manier kunnen de bouwbedrijven winst maken.

Dinsdag pleitte Desmond Tutu, de voormalige Anglikaanse aartsbisschop van Kaapstad, op de tweede Jaarlijkse Nelson Mandela Lezing in Johannesburg ervoor om Zuid-Afrika in te schakelen in het Habitat for Humanity-project, een internationaal initiatief dat met de hulp van vrijwilligers elke week vijftig nieuwe huizen bouwt. Tutu: Ze kosten 48.000 rand (5600 euro) per eenheid. Waarom kunnen wij in Zuid-Afrika niet hetzelfde doen?

De kwaliteit van de sociale woningen baart de arme Zuid-Afrikanen heel wat zorgen. Een lokaal tv-station hekelde begin dit jaar de povere staat van splinternieuwe huizen voor armen. In die tijd hadden we nog geen systeem om de huizen op fouten en zwaktes te controleren, vandaag is zo een controlesysteem er wel, reageert Sisulu. Bovendien kregen de bouwbedrijven te weinig middelen, wat resulteerde in slecht gebouwde huizen.

Uit cijfers van 2001 blijkt dat zowat 10 miljoen Zuid-Afrikanen in sloppenwijken wonen, al zou dat aantal volgens Sisulu intussen al gestegen kunnen zijn. De huisvestingssituatie gaat terug op het beleid van het apartheidsregime dat in 1994 ten val kwam. Het regime verdreef miljoenen zwarten naar afgelegen regio’s, beter gekend als homelands, en naar sloppenwijken aan de stadsrand. Zwarten hoorden per definitie niet thuis in de stad. Ze hoorden thuis in de homelands, speciaal opgezet om hen uit de stad te houden, zegt Sisulu. Ze waren een reservoir van goedkope arbeid.

Toen Zuid-Afrika’s eerste democratische regering in 1994 aan de macht kwam, stond ze voor grote uitdagingen om de uitwassen van het vorige beleid aan te pakken. Sisulu: Ons eerste doel inzake huisvesting was toen om de gefragmenteerde situatie aan te pakken waarbij zwarten geen toegang kregen tot leningen om een huis te bouwen.

In een speech voor het parlement in mei 2004 beloofde de Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki om in de komende drie jaar 2,3 miljard dollar vrij te maken om voor daklozen een basisonderkomen te voorzien. Voorts zou de regering er voor zorgen dat alle Zuid-Afrikaanse gezinnen in de komende vijf jaar toegang krijgen tot zuiver water. Mbeki: Dit jaar nog zullen we in 300.000 gezinnen zorgen voor afvalverwerking en binnen acht jaar moet elk Zuid-Afrikaans gezin elektriciteit hebben. Daarvoor hebben we een geïntegreerd systeem van samenwerking opgezet tussen lokale besturen en Eskom, Zuid-Afrika’s elektriciteitsleverancier.