Mensensmokkel in Sofia-case bewezen

Tussen 1995 en 1997 hanteerde een Antwerpse reisagent valse visumaanvragen voor toeristen als dekmantel voor een netwerk van mensensmokkel. De visa werden afgeleverd op de Belgische ambassade in Sofia. Het Centrum voor de Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) –dat onder meer de opdracht heeft de strijd tegen mensenhandel te stimuleren– stelde zich burgerlijke partij in de zaak.
De beklaagde, reisagent VD, kon op strafrechtelijk gebied niet meer vervolgd worden omdat de strafvordering intussen verjaard was. Op burgerlijk vlak was dat niet het geval en achtte de rechter het misdrijf van mensensmokkel bewezen. VD moet een schadevergoeding van 1 euro betalen aan het CGKR. In het uitgebreide vonnis haalde de rechter scherp uit naar de gebrekkige aanpak van het onderzoek. ‘Tot zover de muis die deze berg gebaard heeft’, waren zijn laatste woorden.
Myrianne Coen, toenmalig eerste secretaris op de ambassade in Sofia en klokkenluider van de hele affaire, kondigde na de zitting aan dat ze op maandag 23 januari tijdens een persconferentie op het vonnis zal reageren. Verder was het CGKR voor het eerst bereid om commentaar te geven op de Sofia-case.

‘Wie het schoentje past, trekke het aan’

Jozef De Witte, directeur van het CGKR, dringt aan op de heroprichting van een parlementaire opvolgingscommissie inzake mensenhandel ‘om het politiek en justitieel beleid rond de strijd tegen mensenhandel op een structurele wijze op te volgen en te stimuleren. Het is tenslotte dankzij zo een commissie dat de zaken boven water zijn gekomen –dat was met name het geval in de subcommissie Mensenhandel van de Senaat en in het jaarrapport van het Comité I van 2003.’
MO*: Bent u tevreden met het vonnis van de correctionele rechtbank?
Jozef De Witte: We stellen vast dat het dossier strafrechtelijk verjaard is verklaard. Burgerrechtelijk echter zijn de feiten bewezen. Natuurlijk zijn we niet tevreden met de strafrechtelijke verjaring, maar de feiten zijn wel erkend, anders kan er ook geen burgerlijke veroordeling zijn. Dat de beklaagde 1 euro morele schadevergoeding moet betalen aan het Centrum, stemt ook tot tevredenheid. Dat is niet zonder belang: de rol van het Centrum in het hele dossier wordt op die manier erkend.
Verder stelde de rechter vast dat het onderzoek merkwaardig is verlopen, hij hekelde de gebrekkige aanpak van het onderzoek. Dat is voor een aantal mensen een opsteker.
En ten slotte: uit het vonnis blijkt dat er niet compleet niets aan de hand was. Er was wel degelijk een reden om een zaak aan te spannen.
Wiens fout is het dat het dossier strafrechtelijk is verjaard?
Jozef De Witte: Ik weet niet van wie en ik ga mij er niet over uitspreken. De feiten waren alleszins al jaren gesignaleerd. Nogmaals, de rechter zei in het vonnis dat er rond het onderzoek vragen kunnen gesteld worden. Het is niet aan mij om nu die of die met naam en toenaam te noemen. Wie het schoentje past, trekke het aan.
Is er in de Sofia-case politieke druk uitgeoefend?
Jozef De Witte: Ik ga er mij niet over uitspreken. Ik ben op 1 mei 2004 aangetreden als directeur van het Centrum (

Natuurlijk zijn we niet tevreden met de strafrechtelijke verjaring, maar de feiten zijn wel erkend, anders kan er ook geen burgerlijke veroordeling zijn.

dus pas nadat het Centrum zich in deze zaak burgerlijke partij had gesteld, kc). Ik heb het dossier niet vanaf het begin meegemaakt. Ik lees samen met u in het rapport van het Comité I dat het onmogelijk was om bij Buitenlandse Zaken info te krijgen. Ik lees dat. Was er druk of niet? Ik kan er mij niet over uitspreken.
Welke lessen kan men hieruit trekken op Buitenlandse Zaken?
Jozef De Witte: Naar mijn smaak zijn er al lessen getrokken. Een aantal maatregelen zijn genomen opdat dergelijke visafraude niet meer kan gebeuren. Er is nu een sterke controle binnen Belgische ambassades in het buitenland. Bovendien hebben we de laatste jaren geen signalementen meer gekregen in verband met fraude. Je moet natuurlijk altijd voorzichtig zijn, maar blijkbaar hebben de genomen maatregelen wel degelijk effect gehad.