'Millenniumdorpen' boeken succes in strijd tegen armoede

Het Millenniumproject en deskundigen van de Amerikaanse Columbia University lanceerden enkele jaren geleden het idee van Millenniumdorpen. Mensen uit dorpsgemeenschappen krijgen hierbij middelen zodat ze de extreme armoede ter plaatse kunnen aanpakken. Als je dorpen voorziet van praktische technologie die haar nut heeft bewezen, kun je hen de mogelijkheid geven om de Millenniumdoelstellingen te halen, zeggen de bedenkers.

Halveren van de armoede en honger in de wereld voor 2015 is een van de VN-Millenniumdoelstellingen die 189 landen in 2000 goedkeurden. Eind april werden diezelfde doelstellingen nog eens bevestigd op de lentebijeenkomsten van de Wereldbank en het IMF. “We hebben nog een jaar of tien om deze doelstellingen waar te maken”, verklaarde Paul Wolfowitz, de voorzitter van de Wereldbank. “De ontwikkelingslanden en de donorgemeenschap moeten dringend voor een beter bestuur zorgen, zodat we resultaat kunnen boeken.”

Heel wat vooraanstaande activisten uit de ontwikkelingssector vragen zich af of Wolfowitz het wel bij het juiste eind heeft. Jeffrey Sachs, de directeur van het Millenniumproject van de Verenigde Naties, constateert dat er al bijzonder veel werd afgepalaverd over de corruptie, het slechte bestuur en de “markten” in Afrika en andere delen van de wereld. Hij denkt dat de discussie daarmee een verkeerde weg is ingeslagen.

Guido Schmidt-Traub maakt deel uit van de directie van het VN-Millenniumproject, dat een andere benadering voorstaat. Volgens hem is het
bij de Millenniumdorpen mogelijk hele dorpsgemeenschappen te mobiliseren, maar er moeten wel goedwerkende “overheidsmechanismes” zijn die de initiatieven steunen. Een project in een Millenniumdorp kost gemiddeld slechts 140 dollar (110 euro) per persoon per jaar: 50 dollar komt uit de begroting voor het project, 20 dollar van partners en 70 dollar uit externe steun.

Schmidt-Traub verwijst naar de ervaringen in het Keniaanse dorp Sauri: “Tussen juni 2004 en juli 2005 werden de levens van duizenden mensen in dat dorp volledig veranderd. De voedselproductie werd ruimschoots verdubbeld, het aantal malariagevallen halveerde door het gebruik van muskietennetten die met insectenverdelgers werden behandeld en er is daar nu een kleine kliniek die levensreddende geneesmiddelen verstrekt.

Millennium Promise, een non-profitorganisatie van vooraanstaande wetenschappers en ontwikkelingsactivisten, is ervan overtuigd dat de inspanningen in het Millenniumdorp Sauri de extreme armoede ter plaatse in vijf jaar tijd zullen uitroeien. Ze verwachten ook dat Sauri voldoende zal worden gewapend zodat het zichzelf economisch kan ontwikkelen. In Sauri wordt geïnvesteerd in gezondheidszorg, voedselproductie, onderwijs, schoon water en basisinfrastructuur. Het project spitst zich toe op de armste inwoners en reikt simpele oplossingen aan, bijvoorbeeld in de strijd tegen malaria en in de landbouw.

Jeffrey Sachs wijst erop dat het tekort aan water een ernstig probleem is in grote delen van Afrika. De mogelijke effecten van de klimaatveranderingen dreigen de situatie nog te verergeren. De Afrikaanse boeren gebruiken ook weinig of geen meststoffen. “In China gebruiken ze tweehonderd kilo meststof per hectare, in Zuid-Azië honderd kilo per hectare.”

De Millenniumdorpen krijgen eenvoudige technologie op het vlak van waterbeheer, beter zaaigoed en meststoffen. In het Keniaanse Sauri waren
de oogsten dit jaar 3,6 keer groter dan in 2005, zegt Schmidt-Traub. De plaatselijke boeren hadden organische meststoffen gekregen zodat ze de verarmde bodem konden verrijken. “De inwoners van Sauri hebben nu genoeg voedsel. Meer dan genoeg zelfs, ze kunnen wat ze over hebben op markten verkopen.”

Het succes in de Millenniumdorpen neemt niet weg dat de meeste ontwikkelingslanden onvoldoende vooruitgang boeken met betrekking tot de Millenniumdoelstellingen. Er zijn nu welgeteld 78 Millenniumdorpen. Alleen al in Afrika zijn er naar schatting 100.000 andere dorpen waar de veel mensen dagelijks moeten overleven met minder dan een dollar per dag.

Guido Schmidt-Traub hoopt dat het concept van de Millenniumdorpen op ruimere schaal zal worden toegepast, met steun van de ontwikkelingssamenwerking. De concentratie op stabilisatie, liberalisering en privatiseringen, de aanpak van de afgelopen twintig jaar, zal alleen maar leiden tot meer catastrofes en mislukkingen, denkt Sachs.

Het Millennium Development Goals Report 2005 wees erop dat de afname van de honger aan het vertragen is en dat het aantal armen in Afrika toeneemt. Ook bij de andere Millenniumdoelstellingen wordt nauwelijks voortuitgang geboekt. Die doelen zijn wereldwijd basisonderwijs voor iedereen, verlaging van de kinder- en moedersterfte, gelijke rechten voor man en vrouw, een duurzaam milieubeleid en voortgaande mondiale ontwikkelingssamenwerking.

In de meeste ontwikkelingslanden sterven nog altijd even veel als voorheen bij de bevalling. De verspreiding van HIV blijft hoog in Afrika bezuiden de Sahara. In alle andere delen van de wereld zit HIV in de lift. De ziekte tuberculose is weer in opmars. En de investeringen in ontwikkelingssamenwerking zitten op een historisch dieptepunt, uitgedrukt als percentage van het BNP van de donorlanden. (DB/JS)