Mugabe-aanhangers verkrachtten politieke tegenstanders

“Ik werd tijdens de verkiezingen verkracht door vier leden van een militie van de Zanu-PF, net buiten hun basis”, zegt Pauline Moyana* uit Mutasa, een dorp in de oostelijke provincie Manicaland. “Ze verkrachtten me om beurten en beschuldigden mij van steun aan de MDC, de oppositiepartij. Ze dreigden mij en mijn gezin te vermoorden, ik kon me niet verzetten.” Moyana’s huis werd vernield en haar vee gedood, als “straf” voor haar veronderstelde politieke voorkeur.
Sophie Makore (53) uit Hurungwe in het noorden van Zimbabwe, zegt dat ze alle hoop verloren heeft na een gruwelijke verkrachting door activisten van de Zanu-PF. Ook zij werd meermalen verkracht door aanhangers van de Zanu-PF, die haar te kennen gaven dat dat een straf was voor haar steun aan de oppositie. Een vrouw uit het oosten van Zimbabwe werd drie dagen lang verkracht door een groep Mugabe-aanhangers. Een arts zou in haar lichaam 250 milliliter sperma hebben aangetroffen.
Internationaal Strafhof
De getuigenissen van deze vrouwen zijn er maar enkele van vele die te horen zijn op het Zimbabwaanse platteland. De verhalen over verkrachtingen van vrouwen, jong en oud, en het verwoesten van huizen van oppositieaanhangers, worden nu verzameld door een vrouwenrechtenactivisten die de daders willen aanklagen bij het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag.
Tot nu toe werd slechts één dader veroordeeld voor verkrachtingen die in de afgelopen maanden plaatsvonden. Hij kreeg in de zuidwestelijke stad Masvingo 22 jaar cel opgelegd.
De bekende Zimbabwaanse activiste Betty Makoni richtte kort geleden de Zimbabwe Rape Survivors Association (ZRPS) op, een organisatie die politiek gemotiveerde verkrachtingen documenteert en lobbiet voor juridische vervolging en nazorg voor de slachtoffers in een opvanghuis in buurland Botswana. Veel vrouwen durven uit angst voor vergelding niet te getuigen in Zimbabwe. “De vrouwen zijn zwaar getraumatiseerd en, wat het nog erger maakt, verbannen uit hun dorpen”, zegt Makoni.
Volgens haar is er sprake van systematisch geweld. “Uit de getuigenissen van de vrouwen blijkt dat legerleiders en milities van de Zanu-PF het geweld als bewuste strategie tegen MDC-aanhangers inzetten. We hebben het hier over door de overheid gesanctioneerd geweld.”
ZRPS werkt samen met een team advocaten van de Amerikaanse organisatie AIDS-Free World om bewijsmateriaal te verzamelen. Makoni zegt dat haar organisatie de zaken voor buitenlandse rechtbanken wil brengen, omdat het rechtssysteem in Zimbabwe in het verleden weinig transparant is gebleken bij mensenrechtenzaken.
Grootschalig
ZPRS heeft in de afgelopen maanden al 150 vrouwen bijgestaan. Paula Donovan van AIDS-Free World denkt dat het systematische en wijdverspreide karakter van de verkrachtingen hun zaak kracht bijzet, hoewel Zimbabwe geen ondertekenaar is van het Statuut van Rome, het oprichtingstatuut van het Internationaal Strafhof. Het ICC berecht personen die verdacht worden van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.
“Het is duidelijk dat dit seksuele geweld, dat op zo grote schaal heeft plaatsgevonden, een misdaad tegen de menselijkheid is. We weten dat Zimbabwe het ICC-statuut niet ondertekend heeft. Maar als de zaken niet door het ICC gehoord kunnen worden, dan zijn er nog diverse andere mogelijkheden, bijvoorbeeld door een verwijzing van de VN-Veiligheidsraad”, zegt Donovan. Als de VN-Veiligheidsraad unaniem besluit dat de zaken ernstig genoeg zijn, kunnen ook overheidsfunctionarissen vervolgd worden, met uitzondering van de Zimbabwaanse president.
Een andere optie is volgens Donovan om de zaken voor de African Court on Human and People’s Rights te brengen. Die rechtbank heeft in de tien jaar van zijn bestaan echter nog enkele zaak gevoerd.
*De namen van de in dit artikel geciteerde vrouwen zijn pseudoniemen.