Nepalese betogers niet tevreden met half werk

Kort nadat een nerveuze koning Gyanendra vrijdag de politieke partijen in het land in een televisietoespraak had uitgenodigd een nieuwe regering te vormen, stapten er alweer betogers door de straten van Kathmandu. “Democratie”, schreeuwden ze de oproerpolitie in het gezicht, en “knoop de koning op”.

‘Niet genoeg’

De Nepalese betogers richten zich niet alleen op de koning. Zaterdag verzamelde zich een menigte voor de poort van een huis waar de politieke partijen het aanbod van de koning bespraken. “Het is niet genoeg”, scandeerden de demonstranten, en dat is wat de Zevenpartijenalliantie later die dag besliste. Het parlement moet weer kunnen vergaderen en er moeten verkiezingen komen voor een grondwetgevende vergadering die dan een nieuwe grondwet kan opstellen, stelden de partijen. Die vergadering en niet de koning moet beslissen over de toekomstige rol van de monarch.

Ook de ambassades liggen onder vuur. Verscheidene regeringen hadden het initiatief van koning Gyanendra vrijdag begroet als een eerste stap in de terugkeer naar de democratie. Zo zien de betogers het niet. “Overhaast”, “oppervlakkig” en “ondoordacht” noemen die de diplomatieke reacties. “Het paleis probeert de ambassades om de tuin te leiden”, staat er in een verklaring die zondag werd verspreid door oppositieleiders die werden gearresteerd bij het begin van de algemene staking die twee weken geleden het startschot gaf voor het massale volksprotest. “We geloven niet dat de koning bereid is de macht af te staan.”

De Nepalese koning Gyanendra stuurde op 1 februari 2005 zijn regering naar huis. Sindsdien regeert hij het land met een ministerraad die bestaat uit zijn eigen mannetjes. Het Nepalese parlement was al eerder ontbonden.

Vertrouw geen koningen

Voor de tegenstanders van Gyanendra is het eenvoudig. “Machtshongerige koningen maken dit land al een langer dan een halve eeuw instabiel. Je kan een koning niet vertrouwen, maar dat kan er bij de ambassadeurs blijkbaar niet in”, zegt de arts Sundar Mani Dixit, een oppositieleider die vorige week werd vrijgelaten. “Als de koning instemt met een grondwetgevende vergadering, is het probleem zo van de baan”.

Sommige diplomaten geven toe dat ze verkeerd hebben gereageerd. “De internationale gemeenschap heeft de boodschap van de koning te snel geïnterpreteerd”, zegt een diplomaat net als al zijn collega’s anoniem wil blijven omwille van de gespannen atmosfeer. “We hadden ten minste moeten wachten op de officiële reactie van de partijen”, bedenkt een andere gezant. Landen als India probeerden zaterdag hun lovende woorden van de dag voordien af te zwakken.

Zondag was er in Kathmandu en de andere steden in de buurt een uitgaansverbod van kracht; de oproerpolitie en de soldaten hadden de toelating te schieten op overtreders. Toch kwamen er op verschillende plaatsen weer duizenden mensen op straat. De ordediensten grendelden allen het centrum af. In Dang, een district in het westen van Nepal, betoogden volgens de Nepalese media 300.000 mensen tegen de koning. Ook vandaag (maandag 24 april) gold er een uitgaansverbod in Kathmandu. De Zevenpartijenalliantie heeft twee miljoen mensen opgeroepen dinsdag deel te nemen aan een massale betoging in de buitenwijken van Kathmandu.

Schaarste

Makkelijk is het niet voor de politieke partijen, geeft oppostieleider Dixit toe. “Ze moeten zich onwrikbaar tonen, maar tegelijk moeten ze wijsheid aan de dag leggen: hoe lang kunnen de mensen deze protesten volhouden?” De algemene staking heeft het verkeer op de enige snelweg die de vallei van Kathmandu met de buitenwereld verbindt zo goed als lamgelegd. Brandstof en bakolie zijn schaars geworden in de hoofdstad. De prijzen van zout en sommige soorten fruit en groenten zijn verveelvoudigd, terwijl veel dagloners al dagen niets meer hebben verdiend.

Diplomaten waarschuwen voor een machtsvacuüm dat tot nog meer repressie zou kunnen leiden en ook de burgeroorlog nog verder kan aanwakkeren. Maoïstische rebellen proberen al tien jaar lang koning Gyanendra gewapenderhand weg te krijgen. Ze hebben 80 procent van het platteland onder controle. Gyanendra trok 14 maanden geleden alle macht naar zich toe omdat de politieke partijen jarenlang geen antwoord hadden gevonden tegen de opstand.

Maar in november waren het de politieke partijen die een overeenkomst tekenden met de rebellen. De opstandelingen zullen de wapens neerleggen als er een grondwetgevende vergadering komt met een aanvaardbare vertegenwoordiging van de gemarginaliseerde groepen waarvoor de rebellen het naar eigen zeggen opnemen.

Maandag zetten honderden rebellen een aanval in tegen Chautara, een stadje 100 kilometer ten westen van Kahtmandu. De gevechten hielden zes uur aan. De rebellen zegden in januari een eenzijdig bestand op dat ze vorig jaar hadden afgekondigd. Maar in Kathmandu laten ze deze maand de wapens weer zwijgen.(PD)