Niemand wil een gratis olifant

Het gezicht van Sachikonye Lunga, een 70jarige traditionele genezer uit Siyabuya, een dorp in de Zambezivallei ten noordwesten van de hoofdstad Harare, vertrekt bij de gedachte aan olifanten. Vorig jaar werd zijn oudste zoon door een van de dieren verpletterd. Hij was een van de twaalf doden die vorig jaar in Zimbabwe vielen bij ongelukken met olifanten. In 2004 waren er tien doden.

Vroeger werden we niet bedreigd door olifanten, maar nu zijn ze overal, zegt Lunga.

Volgens Edward Mbewe, de woordvoerder van het departement verantwoordelijk voor de Nationale Parken en Wildbeheer, waren de meeste slachtoffers in het habitat van de olifanten doorgedrongen om voedsel te zoeken. Maar volgens Lunga is het net het omgekeerde: de olifanten komen dichter bij de mensen. We slaan niet langer op lege blikken om ze weg te jagen omdat we ze dan soms kwaad maken. We kijken nu gewoon hoe ze naar onze velden afdalen en onze gewassen opeten.

neerknallen

Zimbabwe beleeft zijn derde droogtejaar op rij, waardoor mens en dier elkaar beconcurreren voor de schaarse natuurlijke hulpbronnen. Vorig jaar stierven meer dan 100 olifanten door ernstige water- en voedseltekorten.

Tegelijk tellen de wildparken meer olifanten dan ooit: 100.000, terwijl er volgens Mbewe maar plaats is voor 45.000. Volgens het laatste rapport van de World Conservation Union (IUCN), de Internationale Unie voor Behoud van de Natuur, mag je daaruit echter niet besluiten dat er meer olifanten zijn in Zimbabwe. De toegenomen aantallen in de parken kunnen ook te wijten zijn aan het feit dat olifanten op de vlucht slaan uit andere gebieden, waar de menselijke druk te groot is.

Toch gelooft de minister van Milieu en Wild Francis Nhema dat de huidige situatie niet houdbaar is en dat een deel van de olifanten neergeschoten moet worden.

internationaal probleem

Zimbabwe raakt de olifanten ook niet kwijt aan andere landen. In oktober vorig jaar probeerde het een aantal dieren over te brengen naar Namibië, maar dat ging uiteindelijk niet door toen het Namibische departement van Nationale Parken en Wildbeheer zei dat het met dezelfde problemen kampte als Zimbabwe. Namibië telt 10.000 olifanten, en in het noordoosten leidt de droogte evenzeer tot conflicten tussen mens en dier.

In Botswana zei president Festus Mogae vorig jaar dat een groeiende olifantenpopulatie de oorzaak was van de vernielde afsluitingen rond het Chobe Nationaal Park waardoor conflicten met olifanten bijna permanent zijn in het noorden van het land. En Zuid-Afrika riep recent op om in het wereldberoemde Krugerpark olifanten te gaan schieten - tot ontsteltenis van milieugroepen.

Zimbabwe kan zich niet nog meer verliezen in wildpopulaties veroorloven; er ging al te veel stroperij - zowel commercieel als door mensen die gewoon proberen te overleven sinds het landhervormingsprogramma dat in 2000 van start ging, zegt Johnny Rodriguez. Hij is de voorzitter van de Zimbabwe Conservation Taskforce (ZCTF), een vereniging die een aantal Zimbabwanen in 2001 oprichtten uit bezorgdheid over stropen.

De beste oplossing voor de grote olifantenpopulaties zouden parken en migratiecorridors zijn die de landsgrenzen overschrijden, vindt Rodriguez. Hij suggereert ook dat olifanten aan de pil zouden gaan. Maar volgens het bevoegde departement kan Zimbabwe dat niet betalen. (ADR/MM)