Nieuwe regering wakkert politieke onrust aan - analyse

Thapa werd woensdag aangesteld, vijf dagen nadat premier Lokendra Bahadur Chand ontslag nam. Chand stapte op omdat hij naar eigen zeggen de weg vrij wilde maken voor verzoening tussen het paleis en de politieke partijen. De democratisch verkozen regering werd in oktober aan de kant geschoven door de koning. Nepal heeft ook geen parlement meer sinds het in mei vorig jaar werd ontbonden.

Ook Thapa en zijn regering werden door de koning benoemd. Zijn aanstelling kwam er net toen de politieke partijen, die een regering van nationale verzoening eisen, hun eigen kandidaten naar voren schoven. Thapa is bovendien een man die symbool staat voor de absolute monarchie die in 1990 de baan moest ruimen voor de democratie - hij was al vier keer premier in die periode. De koning geeft daarmee een duidelijk signaal aan de politieke partijen dat hij geen rekening houdt met hun eisen. De koning doet niets om de sfeer van verzoening te versterken, zegt politiek commentator Naryan Wagle. De partijen gaan hun protest nu nog opvoeren.

Een groep van vijf politieke partijen heeft al aangekondigd door te gaan met protesteren en betogen. Nepali Congres, de partij die samen met de Communistische partij het felst schopt tegen het koningshuis, laat er geen twijfel over bestaan. Wij gaan onze pogingen opvoeren om het parlement opnieuw te installeren en een regering op de been te brengen die bestaat uit alle partijen en kan beschikken over al haar bevoegdheden, zegt Arjun Narsingh KC, de woordvoerder van Nepali Congres.

Gyanendras weigering om te luisteren dreigt het wankele evenwicht in het koninkrijk te verstoren. Sinds het staakt-het-vuren van januari de maoïstische rebellen rond de onderhandelingstafel bracht, is het relatief rustig in Nepal. De dialoog tussen de rebellen en het koningshuis, die tot dusver niet meer voorstelde dan twee gespreksrondes in Kathmandu, loopt bepaald niet van een leien dakje. De abrupte regeringswissel zorgt ook bij de maoïsten voor ergernis. Baburam Bhattarai, hun onderhandelaar, verklaarde woensdag dat er geen verschil is tussen de nieuwe premier en zijn voorganger. Het zijn allebei koningsgetrouwen, aangesteld door de koning. De rebellen blijven voorlopig onderhandelen, maar hun geduld raakt op. We zullen het vredesgesprek een laatste kans geven, zei rebellenleider Prachanda dinsdag in een verklaring. Maar zijn dreigement was duidelijk: Als het vredesproces niet vooruit gaat, dan bepaalt onze partij voortaan de koers.

De nieuwe premier overweegt om de samenstelling van het onderhandelingsteam te wijzigen. Door de regeringswissel zit minister Narayan Singh Pun, de man die de maoïsten naar de onderhandelingstafel bracht, op de wip. Als hij verdwijnt uit de gesprekken, dan verliest de regering één van haar beste onderhandelaars. Pun waarschuwde vorige week zelf dat de rebellen de dialoog zouden verbreken als hun gesprekspartners voortdurend vervangen worden.

Het vredesproces is Thapas grootste uitdaging, maar voorlopig heeft hij de handen vol met de politieke partijen die zijn ontslag eisen. Ik ga met alle partijen rond de tafel zitten en hen vragen mijn regering te vervoegen, zei hij woensdag meteen na zijn aanstelling. Ze moeten begrijpen dat er een groot verschil is tussen deze regering en de voorgaande. De koning heeft de uitvoerende macht (ditmaal) volledig overgedragen en alleen ik zal de ministers aanstellen. En dat was uiteindelijk toch waar de politieke partijen voor streden? Fout, zegt Narayan Man Bijukchhe, de leider van een communistische groep die banden heeft met de grootste partijen. Ons gevecht is bedoeld om de macht opnieuw aan het parlement te geven. Het is geen goed teken voor de democratie dat de koning zijn macht blijft uitoefenen via regeringen die hij zelf aanstelt.