Nigeriaanse activisten krijgen kruimels van Shell

Beide partijen kwamen overeen hun geschil te regelen met een minnelijke schikking van 15,5 miljoen dollar.
In de rechtszaak werd Shell aangewreven dat ze samengewerkt hebben met het voormalige militaire regime om milieu- en mensenrechtenactivisten in de Ogoni regio het zwijgen op te leggen. De corporatie zou de Nigeriaanse ordediensten van wapens hebben voorzien en militairen hebben ingehuurd die protesterende dorpelingen neerschoten.
De aanklagers in de zaak, onder leiding van Ken Saro-Wiwa Jr., beweren dat Shell ook een aandeel heeft bij de opsluiting en daaropvolgende ophanging van de leiders van de Beweging voor de Overleving van het Volk van de Ogoni (MOSOP). Die beweging kwam vreedzaam op voor de rechten van de inheemse bevolking en kon op de actieve steun van een groot deel van de bevolking rekenen.

Schandpaal

Wiwa, de leider van de MOSOP, was de drijvende kracht achter de protesten tegen Shell begin jaren negentig, tot het militaire regime hem in 1995 van het toneel liet verdwijnen. Hij nagelde de oliegigant aan de schandpaal voor de talloze olielekken in hun netwerk en brandende gasvelden, die de habitat van de Ogoni in de Nigerdelta verwoesten.
De15,5 miljoen dollar van de minnelijke schikking, zal door de aanklagers gebruikt worden om de nabestaanden van de getroffen families te compenseren voor hun verlies en de onkosten van de rechtszaak te betalen.
Vijf miljoen dollar wordt uitgetrokken om het Kiisi fonds op te richten. ‘Kiisi’ betekent vooruitgang in de taal van de Ogoni. Het geld van dit fonds zal gebruikt worden om te investeren in sociale programma’s in Nigeria, waaronder educatie, landbouwontwikkeling, ondersteuning van kleine bedrijven en een progamma om ongeletterdheid bij volwassenen terug te dringen.

Peulschil

Relatief bekeken zijn de 15,5 miljoen dollar slechts een peulschil voor Shell. Het stelt nog niet 1 procent van de jaarlijkse inkomsten van de multinational voor. Maar de aanklagers zijn tevreden dat hun lijden door Shell wordt erkend.
In een verklaring laten ze weten dat ze dit droeve hoofdstuk achter zich willen laten en dat de tijd gekomen is om verder te gaan met hun eigen leven. Dat de rechtszaak met jury geen garantie kon leveren op een overwinning en dat met beroepsprocedures de zaak nog tien jaar kon aanslepen, waren ongetwijfeld ook factoren van tel.

Een corporatie kan niet zomaar ongestraft handelen.

Shell ontkent aantijgingen

De oliegigant blijft de aantijgingen ontkennen. “Hoewel we bereid waren om onze naam in de rechtbank te zuiveren, geloven we dat het de juiste stap voorwaarts is om ons te bekommeren over de toekomst van de Ogoni,” klinkt het bij Malcolm Brinded, directeur bij Shell. Het bedrijf zal zijn activiteiten in de regio voortzetten en hoopt dat de schikking bijdraagt in het ‘verzoeningsproces’.
Jenny Green, een advocate die mee aan de start van de rechtszaak stond, zegt dat de schikking een boodschap met zich meedraagt voor andere multinationals die in ontwikkelingslanden actief zijn. “ Je kan het schenden van mensenrechten niet beschouwen als onderdeel van de zaken”, zegt ze. “Een corporatie kan niet zomaar ongestraft handelen. We geloven dat er een oproep tot verantwoording vervat zit in deze schikking.”
De minnelijke schikking betekent het einde van één van de vele rechtszaken tegen grote energiebedrijven door inheemse volkeren. In Indonesië wordt Exxon Mobil vervolgd door de lokale bevolking. Bewakers van de firma zouden burgers ontvoerd, gemarteld en gedood hebben. Chevron hangt in Ecuador mogelijks een boete van 27 miljard dollar boven het hoofd door een geschil over hun aandeel in milieuschade in het Amazonewoud.