Nigeriaanse beul niet erg kieskeurig

Amnesty stelde het rapport “Nigeria: waiting for the Hangman” op in samenwerking met de Nigeriaanse mensenrechtenorganisatie Legal Defence and Assistance Project (LEDAP). Het bevat een hele rist tekortkomingen van de Nigeriaanse justitie, die “doordrongen is van corruptie, onachtzaamheid en een bijna crimineel gebrek aan middelen.”
Meer dan de helft van de 720 doodvonnissen bleken gebaseerd op bekentenissen, die in veel gevallen door middel van foltering verkregen waren. “Hoewel het verboden is in Nigeria, komt foltering door de politie dagelijks voor”, stelt het rapport. “Bijna tachtig procent van de gevangen in Nigeriaanse gevangenis zegt dat ze geslagen, bedreigd met wapens of gefolterd zijn in politiecellen”.
“De politie heeft teveel werk en te weinig middelen”, legt onderzoekster Aster van Kregten van Amnesty uit. “Daardoor kiezen ze vaak voor bekentenissen om misdrijven op te lossen, eerder dan dure onderzoeken. Veroordelingen op basis van dergelijke bekentenissen zijn natuurlijk erg onzeker. Het juridische systeem zit vol fouten die vernietigende gevolgen kunnen hebben. Voor wie ter dood veroordeeld wordt, zijn de gevolgen natuurlijk onomkeerbaar.”
Chino Obiagwu van LEDAP voegt daaraan toe dat veel rechters geen acht slaan op het verbod op het gebruik van gedwongen bekentenissen, dat expliciet in de Nigeriaanse wet staat. “Rechters weten dat er veel gefolterd wordt door de politie, en toch blijven ze verdachten veroordelen op basis van bekentenissen. Daardoor kunnen veel mensen veroordeeld worden die mogelijk onschuldig zijn.”
Uit het rapport blijkt ook dat processen meer dan tien jaar kunnen aanslepen, dat er documenten verdwijnen en dat de condities in de dodencel erg slecht zijn. Bovendien krijgen steeds meer kinderen de doodstraf. “Hoewel de internationale wetgeving de doodstraf voor kinderen verbiedt, zijn er minstens veertig verdachten veroordeeld voor feiten die ze gepleegd zouden hebben tussen de leeftijd van dertien en zeventien”, stelt het rapport.
“De kwestie van schuld of onschuld is bijna irrelevant in het Nigeriaanse juridische systeem”, zegt Obiagwu. “Het gaat er om of je kan betalen om jezelf uit dat systeem te houden. Ofwel betaal je de politie om een adequaat onderzoek te voeren naar je zaak, of je betaalt een advocaat om je te verdedigen of om een gratieverzoek in te dienen. Wie dat geld niet heeft, loopt een groter risico om te prooi te vallen aan de Nigeriaanse justitie.”

Hardnekkige doodstraf

Een wetsvoorstel om de doodstraf gedeeltelijk af te schaffen in Nigeria werd in juli met een overweldigende meerderheid verworpen. Mensenrechtenactivisten zijn verbaasd door de enorme tegenstand en plannen een grootschalige bewustmakingscampagne voor ze een nieuwe poging ondernemen in 2009.
“We willen iedereen meekrijgen in die voorlichtingscampagne”, zegt Friday Itulah, die het wetsvoorstel indiende. “We willen samenwerken met de lokale bevolking, internationale organisaties en de media, en ook seminaries en workshops organiseren.” Hij is ervan overtuigd dat zijn voorstel afgekeurd werd uit religieuze motieven en onwetendheid.