Onrust in het noorden van Niger neemt toe

De oorzaak van de onrust in het Noord-Afrikaanse Sahelland is de escalatie van het conflict tussen de Toeareg-rebellen in de noordelijke provincie Agadez en de Nigerese regering van president Mamadou Tandja. De rebellen, gegroepeerd in de MNJ (Mouvement des Nigériens pour la Justice), zijn Toeareg, een nomadenvolk dat in de regio een minderheid van slechts 8% uitmaakt.
De MNJ eist van de regering dat een deel van de opbrengst van de plaatselijke uraniumexploitatie wordt geïnvesteerd in het arme noorden van het land. Momenteel zijn het vooral het Franse bedrijf Avera en sinds kort ook enkele Chinese bedrijven die profijt halen uit de winstgevende uraniumontginning in Niger. Zo verkocht de voormalige Franse kolonie jarenlang zijn uranium aan Avera voor slechts een derde van de marktprijs.
President Tandja weigert echter met de rebellen te onderhandelen en tracht door middel van repressie en geweld een einde te maken aan het conflict.

Publieke veiligheid bedreigd

“We bevinden ons in een crisissituatie waarin de veiligheid van de burgers sterk wordt bedreigd”, liet de gouverneur van Agadez, Malam Boukar Abba, weten. Sinds de afkondiging van de noodtoestand op 24 augustus eind vorige maand, heeft het leger vrij spel gekregen in de regio. Iedereen die de aanpak van Tandja bekritiseert of wordt verdacht van samenwerking met de MNJ, kan zonder veroordeling worden opgepakt voor een maximum periode van drie maanden.
Oumarou Keïta, hoofdredacteur van de Nigerese krant ‘Le Républicain’, vergelijkt de huidige situatie met die van voor 1991, toen Niger in handen was van het leger. “Niemand is nog veilig”, zegt hij, “wie gebruikt maakt van zijn recht op vrijemeningsuiting loopt gevaar gearresteerd te worden”.

Persvrijheid bedreigd

Het comité voor de bescherming van de rechten van de media meldt dat de persvrijheid er sinds het conflict met de Toeareg-rebellen erg op achteruit is gegaan. Nigerese journalisten klagen over moeilijkheden bij hun berichtgeving over het conflict en ook buitenlandse journalisten wordt systematisch de toegang tot het gebied geweigerd. De Hoge Raad in Niger verbood vorige maand al elke rechtstreekse radio- of televisie-uitzending in verband met de rebellie.
Keïta laat echter weten dat zij zich niet laten intimideren door deze aantijgingen en dat zij doorgaan met de berichtgeving over het conflict. “We zijn overtuigd van wat schrijven. We leven in een erg kwetsbaar land, dat geen nood heeft aan een oorlog als deze”, voegde hij eraan toe.   

Armste land van de wereld

Volgens de Verenigde Naties is Niger het armste land van de wereld en heeft het nog steeds te lijden onder de gevolgen van de hongersnood die in 2004 en 2005 naar schatting drie miljoen mensen trof.
Voor meer achtergrond over Niger zie het artikel ‘De dorst is groot’ van Hans van Scharen, verschenen in MO* van mei 2007.