Palestijnen wagen hun leven in tunnels

Via de tunnels wordt van alles vervoerd wat niet de grens over mag: voedsel, olie, gas om te koken, auto-onderdelen, medicijnen, kleding, bouwmaterialen, vee, schoolmaterialen, sigaretten - en mensen. Egypte sloot de grens met de Gazastrook in 2007, Israël deed dat al eerder. Egypte zegt met de afsluiting onder meer wapensmokkel te willen voorkomen.
Het werk in de tunnels is gevaarlijk. De Palestijnse doden en gewonden vielen door verstikking, verplettering, Israëlische bombardementen, elektrocutie en brandstoflekkage. Egypte spuit geregeld gifgas in de tunnels.
In augustus vorig jaar kwamen drie jonge mannen uit één familie om in een tunnel. Majed Lahham (27) uit Deir al Balah en zijn neven Jaber (20) en Saber (22) uit Khan Younis stierven nadat Egyptische militairen gifgas in de tunnel pompten, zegt de familie van Majed.
“Majed wilde niet in de tunnels werken”, zegt Mahmoud, een van zijn vijf broers. “Maar hij hand geen andere mogelijkheid. Hij wilde een appartement maken op het dak van ons huis, trouwen en een gezin stichten.”

Bombardement

Nassim (25) volgde een universitaire opleiding elektronica. Vlakvoor de Israëlische oorlog met Gaza in 2008-2009, opende hij een kledingwinkel. De winkel werd vernield tijdens de Israëlische aanvallen.
Hij werkte ook voor de oorlog begon, al in de tunnels. “Dat geld had ik nodig om de winkel te kunnen beginnen”, zegt hij. “Ander werk is er niet.” Nassim woont samen met zijn oom, tante en hun kinderen en hoopt binnenkort te trouwen. Hij is de enige kostwinner in de familie.
Langer dan een jaar werkte Nassim 24 uur in de tunnel en daarna had hij 12 uur vrij. Op 7 december vorig jaar bombardeerde de Israëlische luchtmacht de tunnels. De tunnel van Nassim stortte aan twee kanten in. Een 23-jarige man kwam direct om. Nassim en twee anderen moesten uitgegraven worden.
“We hebben drie dagen vastgezeten. Ongeveer 70 meter van de tunnel was ingestort.” Nassim en een van de andere mannen hielden botbreuken over aan de instorting. De derde man raakte zijn beide benen kwijt.

Wanhoop

Abu S (40) werkt in de tunnels om geld te verdienen voor zijn zeven kinderen, vrouw, vader en moeder. “Ik werkte altijd in de bouw. Daarmee verdiende ik 50 sjekel (ongeveer 1,60 euro, red.) per dag. Dat is niet veel. Maar zelfs dat kan nu niet meer, omdat er geen werk is.”
“Iedereen is bang. Ik wil graag dat mensen buiten Gaza begrijpen waarom we dit doen. Wat zou je zelf doen, als je een gezin had en zonder inkomen zat? Als je voldoende geld hebt, riskeer je je leven niet. Mensen die in de tunnels werken, zijn wanhopig.”
Israël probeert met hulp van Egypte, de VS en andere landen, de smokkel door de tunnels te stoppen. Vorig jaar begon Egypte met de bouw van een extra sterke ondergrondse muur, bedoeld om de tunnels te blokkeren. De muur zou naar verluidt explosieven kunnen weerstaan. Desondanks slaagden Palestijnse tunnelarbeiders erin het staal te forceren.