Peruaans parlement overweegt afzetting president

Het parlement debatteert mogelijk donderdag al over het rapport van de onderzoekscommissie, zo maakte parlementsvoorzitter Antero Flores-Aráoz dinsdag bekend. Eerder deze maand bleek uit parlementair onderzoek dat Toledo medeplichtig was aan het verzamelen van vervalste handtekeningen om deel te kunnen nemen aan de verkiezingen van 2000. Hij zou moedwillig de wet geschonden hebben om zijn partij País Posible (later Perú Posible) op de lijst te krijgen.

Het 120-koppige parlement zal stemmen over een voorstel om Toledo af te zetten op grond van morele onbekwaamheid. Een andere optie is om de president tien jaar lang uit de politiek te verbannen nadat zijn termijn eindigt in juli 2006.

Waarschijnlijk blijft Toledo buiten schot. Toledo’s tegenstanders zullen de vereiste tweederde meerderheid moeilijk kunnen vinden. De belangrijkste oppositiepartijen - Aprista en de Coalitie voor Nationale Eenheid - zijn verdeeld over de affaire.

De affaire lijkt een slechte remake van de afzetting van Toledo’s voorganger Alberto Fujimori (1990-2000). Eén van de beschuldigingen tegen Fujimori luidde dat zijn medewerkers handtekeningen vervalsten. Ook Fujimori werd door het parlement afgezet wegens morele onbekwaamheid in 2000. Toen volstond een gewone meerderheid.

De beschuldigingen in het parlementaire onderzoek klinken zwaar (misdaden tegen het vertrouwen van het volk en schendingen van de grondwet) maar zijn niet te vergelijken met het flagrante machtsmisbruik uit de periode-Fujimori. Vele waarnemers noemen de affaire een politieke heksenjacht.

De zaak barstte los toen Carmen Burga, die deel genomen zou hebben aan de vervalsing, Toledo beschuldigde in een interview met de krant Perú.21. Het openbaar ministerie startte een onderzoek en wees de zaak toe aan een onderzoeksrechter. Het Peruaanse parlement begon een eigen onderzoek.

Politiek kannibalisme en profileringdrang, dat is wat hier gebeurt zegt Ronald Gamarra, één van de voormalige aanklagers in de corruptiezaken tegen Fujimori en diens rechterhand Vladimiro Montesinos. Gamarra werkte tot eind vorig jaar mee aan het onderzoek naar de vervalste handtekeningen. In een volwassen democratie zou het gerecht gewoon zijn werk doen, zegt hij tegen IPS. Deze puinhoop en dit circus in het parlement behoort niet tot de gewone gang van zaken.

Commentator Rafael Roncagliolo vindt de zaak een non-event dat de inhoudloze Peruaanse politiek kenschetst. Wat is het nut van een afzettingsprocedure als de president nog maar een jaar te gaan heeft? De kans dat Toledo herverkozen wordt, is onbestaande. Amper tien procent van de Peruaanse bevolking steunt de ooit zo populaire Toledo nog.

Die geringe populariteit maakt Toledo tot een makkelijke schietschijf. Eén van de drijvende krachten achter het schandaal is Rafael Rey, een politicus ter rechterzijde van de coalitie voor Nationale Eenheid. Rey was voor de verkiezingen van 2000 zelf betrokken bij een zaak met valse handtekeningen.

Zelfs de Vereniging voor Burgerlijke Transparantie Transparency Civil gelooft dat het schandaal een politieke afrekening is. Alle vormen van corruptie moeten veroordeeld en bestreden worden. Maar vergeleken met de echt maffiapraktijken onder de regering-Fujimori, is wat we hier zien duidelijk kinderspel, zegt voorzitter Percy Medina.

Ook Toledo’s familieleden worden achtervolgd door schandalen. Pedro Toledo, één van de broers van de president, wordt ervan beschuldigd zijn naam misbruikt te hebben om een telefonieconcessie binnen te rijven voor zijn bedrijfje. Margarita Toledo, de zus van, zou vrienden en familie geholpen hebben bij het veroveren van contracten voor openbare werken. Geen van die beschuldigingen is echter bewezen. Margarita werd wel al veroordeeld in de handtekeningenaffaire. Ze zit momenteel onder huisarrest.

Roncagliolo wacht op de dag dat de Peruaanse politiek opnieuw geloofwaardig wordt. Zowat alle presidenten die Peru sinds de jaren 80 kenden, Alan García (1985-1990), Alberto Fujimori (1990-2000) en Toledo (2000- ), werden beschuldigd van corruptie. Het lijkt er sterk op dat politici in Peru constant bezig zijn met hun tegenstander te vernietigen, zegt Medina. Het schandaal zal het al erg negatieve imago van de politiek in Peru nog versterken. (MM/ADR)