Peruaanse militairen mogen ongestraft burgers doden

De regering-García stuurde een reeks wetsvoorstellen naar het parlement die militairen en politieagenten bijzondere bevoegdheden geven. Als de voorstellen groen licht krijgen, zal het doden van burgers in de “noodgebieden” niet langer strafbaar zijn. Een procureur die een militair of agent voor vermeende mensenrechtenschendingen wil vervolgen, zal ook eerst over een “technisch rapport” van de leger- of politietop moeten beschikken.

De voorstellen komen er na een intense campagne van conservatieve en militaire kringen. Ze hebben het niet begrepen op de gerechtelijke acties die niet-gouvernementele organisaties ondernemen tegen militairen en agenten die over de schreef gegaan zijn.

70.000 doden

Volgens de onafhankelijke Waarheids- en Verzoeningscommissie stierven of verdwenen bijna 70.000 mensen tijdens de burgeroorlog tussen het leger en de linkse guerrilla (1980-2000). Tussen 54 en 60 procent van de misdaden wordt toegeschreven aan de maoïstische guerrillagroep Lichtend Pad.

Volgens minister van Defensie Rafael Rey was het aantal misdaden van militairen en agenten beperkt. “Als u al die excessen optelt – Barrios Altos (3 november 1991), La Cantuta (19 juli 1992), Accomarca (14 augustus 1985), zelfs Putis (13 december 1984) of andere – dan komt u niet aan duizend (slachtoffers). Ik zeg niet dat die cijfers niet belangrijk zijn, één mishandeld of vermoord persoon is al genoeg om verontwaardigd over te zijn, maar het is niet eerlijk om 21.000 doden aan het leger toe te schrijven.”

De discussie gaat niet enkel over het verleden. Indianen uit het Amazonegebied zeggen dat het leger nog altijd burgers vermoordt of mishandelt bij offensieven tegen restanten van Lichtend Pad.

Onafhankelijke procureurs

Nationaal procureur Gladys Echaíz vindt het niet kunnen dat het openbaar ministerie eerst over een technisch rapport moet beschikken. Volgens de grondwet mag een gerechtelijk onderzoek aan geen enkele voorwaarde gebonden zijn, zegt ze.

Ook Carlos Bruce, ondervoorzitter van de commissie Defensie in het parlement, vindt dat zo’n beperking niet kan. “Het parket moet onafhankelijk kunnen werken.”

Volgens de Nationale Koepelverenging voor Mensenrechten zijn de wetsvoorstellen ook niet goed voor “de militairen die op een toegewijde en gerechtvaardigde manier tegen het terrorisme strijden”.

De wetsvoorstellen “passen perfect in de manier van denken van vicepresident Giampietri, die gezegd heeft dat de procureurs en rechters obstakels zijn voor de militairen”, zegt Roberto Lamilla, van Paz y Esperanza. Deze ngo groepeert families van de slachtoffers van het bloedbad van Putis, waar in 1984 meer dan honderd mannen, vrouwen en minderjarigen geëxecuteerd werden door militairen.