Protest tegen start Pascua Lama-mijn in Chili

De controversiële open mijn van Pascua Lama is gepland op een hoogte van vierduizend meter in het Andesgebergte. Barrick Gold lonkt er naar de minerale reserves, waarvan drie kwart in de Chileense provincie Atacama ligt en de rest in de Argentijnse provincie San Juan. Het bedrijf rekent op 2,8 tot 3 miljard dollar aan investeringen en maakt zich sterk dat de bouw van de mijn 5500 arbeiders aan het werk zal zetten. Op termijn zal de mijn volgens Barrick Gold 1600 permanente banen creëren en indirect nog eens 4000 jobs scheppen. 
Het bedrijf kreeg al in 2006 en 2007 milieuvergunningen van Chili en Argentinië en begin deze maand bereikten beide landen een akkoord over hoe de belasting van de mijnactiviteiten geregeld moet worden. Barrick Gold kondigde prompt aan dat de werken nog voor september zouden kunnen starten.

Verzet

Die aankondiging startte een echte golf van verzet, zeker nadat het Chileense Directoraat-Generaal voor het Water (DGA) enkele dagen later liet weten dat het nog nadenkt over twee nodige vergunningen.
Barrick heeft naar eigen zeggen echter “de belangrijkste vergunningen om contracten te kunnen toekennen en met de ontwikkeling van de infrastructuur te beginnen”, en rekent erop dat het de nog hangende vergunningen tegen september zal krijgen.
Voor de tegenstanders van de mijn is het de zoveelste etappe in het parcours vol onregelmatigheden bij de goedkeuring van het project. Pas nadat Barrick in 2006 en 2007 de milieuvergunningen had gekregen, diende het de andere vergunningsaanvragen in. Volgens de tegenstanders van de mijn werd het project daardoor nooit als geheel geëvalueerd en paste het bedrijf bovendien allerlei aspecten van de plannen aan om de Chileense milieuwetgeving te omzeilen. 

Waterkwaliteit

Milieuorganisaties, lokale gemeenschappen en vertegenwoordigers van de Kerk protesteren al jaren tegen de bouw van de mijn. Ze vrezen vooral voor de drie gletsjers die vlakbij de mijn liggen en water leveren aan 70.000 kleine boeren in de Huasco-vallei, de enige vallei in het noorden van Chili die tot nog toe niet te lijden had onder mijnactiviteiten. Ze wijzen op de aanhoudende watertekorten in het droge noorden van Chili, die volgens hen te wijten zijn aan de ongecontroleerde expansie van de private mijnbouwsector in de voorbije twee decennia.
 
De activisten zijn erg sceptisch over de plannen van het bedrijf om te vermijden dat de gletsjers te lijden hebben onder de mijnbouw. Het bedrijf had aanvankelijk voorgesteld om die gletsjers te “verplaatsen”. Nu komt er een systeem van 49 meetstations in Chili en 38 in Argentinië dat de kwaliteit van het water moet bewaken.
Een woordvoerder van Barrick Gold benadrukt dat de mijn geen invloed zal hebben op de waterkwaliteit, maar het DGA heeft nu al besloten dat het jarenlange verkenningswerk van het bedrijf in de regio de gletsjers al beschadigd heeft. Die conclusie werd ondersteund door een studie van het Militair Geografisch Instituut, de Nationale Vereniging voor Landbouw (SNA) en het Programma voor een Duurzaam Chili, een lokale milieuvereniging.

Groeiend verzet

Als de rivieren vervuild worden, zouden de nadelen voor de natuur en de cultuur in de regio en de traditionele manier van werken de voordelen volledig teniet doen, zeggen de tegenstanders. “Er is een nieuwe evaluatie nodig van alle aspecten van het Pascua Lama-project”, zeggen de tegenstanders in een gezamenlijke brief aan de Chileense minister van Mijnbouw González. “Daarvoor is een moratorium nodig op alle projecten voor chemische mijnbouw in de buurt van onze belangrijkste rivieren of onze gletsjers.”
De tegenstanders wijzen in hun brief ook op de bureaucratische onregelmatigheden en vragen om een diepgaand onderzoek. Ze hebben veel moeite met de rol van González, die volgens hen zo goed als de woordvoerder van het bedrijf geworden is. Lucio Cuenca van het Latijns-Amerikaanse Observatorium voor Milieuconflicten (OCLA) is ook bezorgd om de “private ontmoetingen die president Bachelet gehad heeft met topfiguren van het bedrijf, waar zelfs de pers geen weet van had.” De milieuverenigingen vinden het “vreemd” dat zowel Bachelet als haar Argentijnse collega geen enkele kritiek geuit hebben op het project.
Na hun brief en verschillende betogingen willen de Chileense tegenstanders een “Mars van het Leven” organiseren op 13 juni in Vallenar, in de provincie Atacama. Ze zijn ook van plan om de banden aan te halen met de tegenstanders in het Argentijnse San Juan en plannen verdere acties om de bouw van de mijn te verhinderen.