Rio de Janeiro in de weer tegen stank van Freitas lagune

Ingenieurs  hopen met een budget van 40 miljoen reais of ongeveer 15 miljoen euro het probleem op te lossen. Nu en dan sterven vissen massaal, zoals in maart van dit jaar. Toen ruimden de stadsdiensten van Rio 65 ton dode vissen op. De omwoners van de lagune zijn de stank al gewoon.

Kibbelen over oorzaak

Over de oorzaak van het probleem lijkt niemand het eens te zijn. De lagune, die tussen Ipanema en het Tijuca bos ligt, was ooit drie keer zo groot. Maar door de uitbreidingsdrang van de stad is het meer geleidelijk aan kleiner geworden, wat een van de factoren is voor de achteruitgang van het hele ecosysteem van de lagune.

Volgens bioloog Mario Moscatelli in de Braziliaanse krant O Globo  liggen er verschillende elementen aan de basis van het stankprobleem. Een tekort aan zuurstof in het water is een van de grote boosdoeners. Via een kanaal van de Atlantische Oceaan stroomt zeewater binnen, daarnaast stromen watervallen vanuit de omliggende heuvels de lagune in. Het resultaat is een fragiel ecosysteem van brak water met een heel laag zuurstofgehalte. Organisch materiaal, dat tijdens het regenseizoen in de lagune terechtkomt, neemt de zuurstof van de vissen op met als resultaat dat de vissen stikken en komen bovendrijven. Volgens Moscatelli vergroot vervuild rioolwater nog eens het probleem.  

Maar regeringsfunctionarissen en academici ontkennen dit en zeggen dat de campagne Propere Lagune de situatie enorm verbeterd heeft. Propere Lagune is een project gefinancierd door Eike Batista, de rijkste zakenman van Brazilië en inwoner van Rio. Die zorgde ervoor dat er nieuwe pijplijnen voor riolen kwamen en dat algen, die veel zuurstof opnemen,  verwijderd werden. Maar die samenwerking is nu stopgezet, waardoor de fondsen opdrogen. Volgens sommige lokale inwoners  is dat de reden van de verslechterde stank.

Volgens The Guardian hangt er een figuurlijk geurtje aan vast.  Geruchten doen de ronde dat rijke flateigenaars uit de buurt ambtenaren omkopen om hun afval in de lagune te dumpen. Andere stemmen  beschuldigen dan weer  de slechte rioolinfrastructuur van de sloppenwijken. Fernando Carlos Alberto Muniz en Fernandes Moraes, beide  gemeentesecretarissen  van Milieu, ontkennen de beschuldigingen in twee verschillende kranten. Zij duiden de te snel groeiende populatie van een vissoort- en dus de hoge zuurstofopname- als de schuldige aan. Bovendien is de doorgang naar de oceaan voor de vissen volgens hen niet breed genoeg.

‘Liever stank doorstaan’                      

Nu de Olympische Spelen snel dichterbij komen, is er dringend een oplossing nodig voor het eeuwenoude probleem. Volgens de Britse krant The Guardian roept de geur vragen op  bij het beleid  van de stad. Kan die snel genoeg proper en gemoderniseerd zijn voor de Wereldbeker en de Olympische Spelen?

Eduardo Pacheco Jordão, professor aan de Federale Universiteit van Rio de Janeiro zegt aan The Guardian dat de stank een heel oud probleem is. ‘Mensen weten wat de oplossing is: de vernieuwing van watertoevoer in de lagune verbeteren door het kanaal naar de zee breder en dieper te maken. Maar ze doorstaan liever de stank dan de constructiewerken.’

De stad en de federale regering hebben recent een plan goedgekeurd om een verbinding van vier buizen, van elk 2.8 meter diameter, onder het strand van Ipanema te bouwen. Met deze constructie zou er meer zuurstof in de lagune komen en zouden de vissen makkelijker naar buiten kunnen zwemmen. Nog eens 20 miljoen reais of 7.5 miljoen euro zal naar de uitbreiding van het dichtbij gelegen strand van Leblon gaan. Het strand verloor geleidelijk aan veel zand aan het kanaal, waardoor dit dichtslibde. De werken starten in augustus.

‘We plannen om het af te hebben voor de Olympische Spelen. Tegen dan zullen er geen dode vissen en geen slechte geur meer zijn,’ belooft Moraes.