Smeltende Himalaya-gletsjer middelpunt grensconflict

De 77 kilometer lange gletsjer, die 6400 meter boven zeeniveau ligt, wordt wel eens het hoogstgelegen slagveld ter wereld genoemd. Hij ligt op de strategische kruising van India, China en Pakistan en wordt gezien als een klimaatregulator en “ecologische bron” voor Zuid-Azië, zegt waterexpert Arshad H. Abbasi. Hij vraag al jaren aandacht voor de degradatie van de gletsjer.
De gletsjer smelt snel en de militaire aanwezigheid in de regio is daar een belangrijke oorzaak van. Sinds 1984 claimen zowel India als Pakistan de ijsmassa. Troepen aan beide kanten van de grens schaadden de biodiversiteit, ecologie en hydrologie, zegt Abbasi, adviseur bij het Instituut voor Duurzaam Ontwikkelingsbeleid, een onderzoeksinstituut in Islamabad.

Uitstoot

Volgens schattingen zorgt de militaire aanwezigheid bij de gletsjer voor een dagelijkse uitstoot van 200 ton CO2. Die uitstoot wordt onder meer veroorzaakt door transport van militair materieel over land en via de lucht. Zowel India als Pakistan geven dagelijks bijna 690.000 euro uit om hun troepen bij Siachen paraat te houden.
De situatie rond de gletsjer is zo kwetsbaar, zegt Abbasi, dat het niet lang meer hoeft te duren voordat er geen gletsjer meer is om over te ruziën. Hij roept op tot demilitarisering van de Siachen-gletsjer. “Daar ben ik mee begonnen toen ik het eerste satellietbeeld van de gletsjers in de Himalaya kreeg. Ik vergeleek ze met de situatie van het ijs in 1978. Bij Siachen was het meeste ijsverlies te zien. Toen ik de beelden liet zien aan de directeur van het Meteorologische Departement, zei hij dat de gletsjer overbelast werd door militairen uit India en Pakistan.”
Het smelten van de gletsjer is een meteorologische ramp voor Zuid-Azië, zegt Abbasi. “In de afgelopen 25 jaar is 65 procent van de gletsjer verdwenen. Het ijs wordt in alarmerend tempo dunner en het trekt zich ook horizontaal terug, met een snelheid van honderd meter per jaar. Dat is veel sneller dan bij andere gletsjers in de Himalaya, zoals de Bara Shigri, Gangotri en Chhota Shigri.”

Kwetsbaar

Abbasi legt uit hoe de militaire aanwezigheid invloed heeft op het smelten van de gletsjer: permanente basiskampen op de gletsjer, legerplaatsen in de buurt, frequente helikoptervluchten om gewonde of zieke soldaten op te halen en voorraden te droppen, het dumpen van afval, de aanleg van een pijpleiding om sneeuwhutten te verwarmen, het warm houden van geweren boven kerosinestoven, het smelten van ijs van miljoenen jaren oud met chemicaliën en natuurlijke methoden om bunkers te kunnen bouwen, en het gebruik van de gletsjers als wegen om de laatste basiskampen, Kamar en Indra.
Abbasi ziet maar één oplossing, namelijk snelle demilitarisering van de gletsjer door onderhandelingen en een verbod op alpinisme en andere activiteiten in de buurt van gletsjers. Een wetenschapspark, een optie die al jaren rondzingt, heeft niet zijn voorkeur. “Op Antarctica doen wetenschappers al decennialang onderzoek, maar ze wisten tot nu toe geen techniek te ontwikkelen die gletsjers kan beschermen. En hun aanwezigheid heeft het continent kwetsbaar gemaakt.”