Soedan mogelijk nieuwe voorzitter Afrikaanse Unie

De eerstvolgende topontmoeting van regeringsleiders van de AU is in januari in de Soedanese hoofdstad Khartoem. De 53 lidstaten kiezen tijdens die bijeenkomst een nieuwe voorzitter.

De keuze van een nieuwe voorzitter is een zaak van de Afrikaanse Unie, zegt Ann-Louise Colgan van Africa Action in Washington in een reactie. Maar ik hoop dat de Afrikaanse regeringen de misdaden in Darfur niet negeren, ook al willen ze erkenning laten blijken voor het vredesproces tussen Noord en Zuid-Soedan.

Sinds 2003 werden 180.000 mensen in Darfur vermoord. Meer dan twee miljoen mensen werden beroofd en verjaagd, blijkt uit cijfers van de Verenigde Naties. De aanvallen en moordpartijen worden toegeschreven aan door de regering gesteunde Arabische milities, de Janjaweed.

Tot nu toe laat de houding van de Afrikaanse Unie ten aanzien van Darfur veel te wensen over, zegt Kwame Akonor, directeur van het African Development Institute. Eerder beweerde de AU dat de moordpartijen in Darfur geen genocide waren, terwijl er duidelijke bewijzen waren dat het systematische campagne betrof om bepaalde bevolkingsgroepen uit te roeien. Vorige maand stond de AU Soedan toe een ontmoeting van de Vredes- en Veiligheidsraad voor te zitten in Ethiopië. Bij die gelegenheid werd elke discussie over de mensenrechtenschendingen in het land vermeden.

De Afrikaanse Unie moet een duidelijk standpunt innemen als het gaat om oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, zoals gepleegd door het Soedanese bewind, zegt Akonor. Volgens hem moet de AU voorkomen dat hetzelfde pad te bewandelen als de Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAU), de voorloper van de AU. De OAU gunde de Oegandese dictator Idi Amin in 1975 met het voorzitterschap, ondanks zijn abominabele reputatie op het gebied van mensenrechten.

Vorige week steunde de Afrikaanse Unie Soedan in een ‘no-action’ motie op een VN-resolutie die bedoeld was om de Soedanese regering te veroordelen voor mensenrechtenschendingen. De motie, die werd gesteund door de huidige AU-voorzitter Nigeria, werd met aangenomen met 84 stemmen voor, 79 tegen en 12 onthoudingen. Het gevolg was dat Soedan een veroordeling door het Derde Comité van de Algemene Vergadering bespaard bleef. Nigeria stemde voor de motie met het argument dat de een veroordeling van Soedan de vredesbesprekingen in gevaar kan brengen.

Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) stuurde vorige week een brief naar de Afrikaanse regeringsleiders. Daarin stelt de organisatie dat de Afrikaanse Unie haar geloofwaardigheid aantast en de betrokkenheid van de Soedanese regering bij de misdaden tegen de menselijkheid in Darfur vergoelijkt als zij Soedan als gastland voor de top kiest.

De AU stuurde bijna 7.000 waarnemers en militairen naar Darfur om het staakt-het-vuren te controleren en de burgerbevolking te beschermen. De pogingen van de Afrikaanse Unie om tot een oplossing te komen in Darfur, worden constant gehinderd door een regering die weigert haar misdadige politiek te veranderen, zegt Peter Takirambudde, Afrika-directeur van HRW. Volgens hem mag dergelijk gedrag niet beloond worden met het voorzitterschap van de AU.

In juli vorig jaar zou Soedan eveneens gastland zijn van een AU-top en ook toen was er sprake van dat het land het voorzitterschap zou overnemen. De AU besloot echter uit te wijken naar Libië, vanwege de situatie in Darfur. Sindsdien is Nigeria voorzitter.

Hoe kan de Afrikaanse Unie een geloofwaardige bemiddelaar zijn in Darfur, als een van strijdende partijen tegelijkertijd voorzitter van de organisatie is? vraagt Takirambudde zich af. Het is nog niet te laat voor de AU om de top elders te houden of om een betere kandidaat voor het voorzitterschap te nomineren.

Takirambudde zegt dat de milities van de Janjaweed nog steeds hun gang gaan, ondanks verzoeken van de VN-Veiligheidsraad en de Vredes- en Veiligsheidsraad van de AU aan Khartoem om de milities te ontwapenen. (JS)