Sri Lankaanse regering in ontkenningsfase over sanitair

De stank uit het Beirameer in Colombo verraadt het al. Via de stormriolering vinden menselijke uitwerpselen hun weg naar dit populaire stukje natuurschoon. Schoonmaakpogingen zorgden er tijdelijk voor dat het water weer schoon leek, maar al snel keerde de “grote stank” terug door de afvoer van sloppen, huizen en kantoren aan de oevers van het meer die niet door de autoriteiten zijn verwijderd of gecontroleerd. Ondanks een project van de Wereldbank om het illegaal lozen van afvalwater in het meer te voorkomen, wordt het dreigende gevaar voor de gezondheid, midden in de hoofdstad, volkomen genegeerd door de bevolking en de autoriteiten.
“In hun eigen huis zijn de Sri Lankanen schoon en heel hygiënisch,”, zegt dr. Nihal Abeysinghe, hoofd epidemiologie bij het gezondheidsministerie, “maar voor de leefomgeving buiten hebben ze geen aandacht.” Gemeenten en stadsraden doen niets aan sanitair, drinkwater en afvalverwerking, merkt hij. “Dat vinden ze een privékwestie. Ze houden zich liever bezig met schone stoepen of een nieuw plein.” Op de openbare toiletten heeft de hygiëne een gevaarlijk dieptepunt bereikt.
Het verhaal is niet veel anders op het platteland van Sri Lanka, ook al heeft de arme bevolking na Thailand de beste sanitaire voorzieningen in heel Azië. Dat zegt Kusum Athukorala, vice-voorzitter van het Sri Lanka Water Partnerschap. “Vooral het lekken van afval uit gegraven latrines is een ernstig probleem.” Dat komt vaak direct terecht in rivieren die gebruikt worden voor drinkwater.
Het probleem begint zulke proporties aan te nemen dat de indrukwekkend hoge ontwikkelingsindicatoren in gevaar beginnen te komen. Negentig procent van de Sri Lankanen heeft toegang tot verbeterde sanitaire voorzieningen, volgens cijfers van de Wereldbank uit 2004. Dat is veel beter dan de 34 procent in Afghanistan, 33 procent in India en 59 procent in Pakistan.
Het ministerie voor Volksgezondheid geeft toe dat er problemen zijn, niet met het aantal toiletten, maar met de manier waarop ze gebouwd en gebruikt worden. Het ministerie biedt 3000 roepies (18,5 euro) aan mensen die zelf geen toilet kunnen betalen. Maar lokale regeringen zijn niet altijd even zuiver op de graat, zegt waterspecialist Athukorala. Soms vragen ze subsidies aan voor toiletten die niet zijn gebouwd. Bovendien laten ambtenaren de controle op besmettelijke ziektes achterwege.
Volgens de specialist zorgt plaatsgebrek in Colombo ervoor dat de beerputten te dicht bij ondergrondse reservoirs van water voor huishoudelijk gebruik worden opgeslagen. Afgelopen week moest er een kind worden opgenomen dat bij een fastfood-restaurant had gegeten. Er bleek ontlasting in haar maag te zitten, ontdekte de dokter, die waarschijnlijk uit een kanaal kwam dat langs het restaurant liep.
Ambtenaren van de regering leven over het algemeen in een staat van ontkenning. Dr. Mahipala, onder directeur-generaal in het ministerie voor Volksgezondheid, zegt: “Op veel van onze reizen in het buitenland hebben we ontdekt dat onze sanitaire voorzieningen veel beter zijn dan in de rest van de regio.” Hij wijst erop dat de gevallen van diarree en andere door water overdraagbare ziektes scherp zijn gedaald vergeleken bij tien jaar geleden. “Onze infrastructuur in termen van gezondheid, verloskundigen, onderwijs en geletterdheid is goed, en we hebben een goede hygiëne.”
De lucht die uit het Beirameer komt en de dikke groene algen die erop drijven, vertellen een ander verhaal.