Thaise premier belooft onderzoek naar vluchtelingenschandaal

Premier Abhisit Vejjajiva ontving gisteren een afgevaardigde van de Thaise Nationale Mensenrechtencommissie voor een gesprek over de aanpak van Birmese migranten. Volgens mensenrechtenorganisaties heeft de Thaise marine op 18 december vorig jaar 412 vluchtelingen van het Thaise eiland Koh Sai Daeng geplukt. De vluchtelingen zouden gevangen gezet en mishandeld zijn. Vervolgens zouden ze zonder proviand in een boot op zee zijn achtergelaten.
Ongeveer 300 vluchtelingen zijn nog steeds vermist nadat ze terug naar land probeerden te zwemmen. De resterende opvarenden werden door de Indiase kustwacht gered nabij de Andamanen-archipel.

Boot zonder motor 

Een tweede incident vond plaats net voor Nieuwjaar. De Thaise zeemacht onderschepte toen voor de kust drie grote vissersboten met in totaal 580 Birmese migranten. Zij zouden allen teruggestuurd zijn, maar dit pas nadat de motoren uit hun boten gehaald waren. Volgens woordvoerders van het Arakan Project, een organisatie die opkomt voor de rechten van minderheden, is één van de boten nog steeds vermist. De tweede, met 152 mensen aan boord, arriveerde opnieuw op de Andamanen. De derde bereikte uiteindelijk de kust van Indonesië.

Birmese minderheid

In beide gevallen gaat het om leden van de Rohingya-minderheid van Birma -etnische moslims die al sinds 1978 door de militaire junta onderdrukt worden. Doorheen de jaren zijn zij verschillende malen aangevallen, en heel wat Rohingya’s worden gebruikt als dwangarbeiders. Meer dan 250.000 Rohingya zijn dan ook het land ontvlucht, onder meer richting buurland Bangladesh.
De voorbije jaren worden steeds meer Rohingya door mensensmokkelaars naar Thailand gebracht. De Thaise regering hield zich tot voor kort vrij afzijdig in het gebeuren, ondanks druk van mensenrechtenorganisaties. Maar de manier waarop de mensensmokkel nu wordt aangepakt, kan evenmin door de beugel, vinden de mensenrechtenorganisaties.

Onderzoek 

Premier Vejjajiva benadrukte in een eerste reactie dat het mishandelen en zo maar terugsturen van vluchtelingen niet strookt met het beleid van de regering. Het leger zou hem bovendien bevestigd hebben dat het de vluchtelingen steeds menselijk en met respect behandeld heeft. Omdat de beschuldigingen bleven aanhouden, liet Vejjajiva aan de Nationale Mensenrechtencommissie weten dat er een onderzoek zou komen.

Gevangenen folteren

Vejjajiva zag zich gisteren eveneens genoodzaakt een onderzoekscommissie op te richten om mogelijke gevallen van mishandelingen in het zuiden van Thailand te bestraffen. Leger en politie zouden in hun strijd tegen moslimrebellen gevangenen gefolterd hebben. De premier haastte zich om te zeggen dat het ook in dit geval zeker niet gaat om door de overheid opgegeven orders.
Vejjajiva moest echter toegeven dat alles erop wijst dat inderdaad folteringen hebben plaatsgevonden. Maar ‘in een gebied met 50.000 soldaten kan dat gebeuren’, aldus de Thaise premier.
Volgens Amnesty International zijn de mistoestanden in het zuiden een direct gevolg van een wet uit 2005 die veiligheidstroepen de mogelijkheid geeft verdachten voor 30 dagen op te sluiten zonder aanklacht. De wet biedt politie en leger bovendien immuniteit tijdens hun activiteiten in het gebied.

Leger ontwaart andere motieven

De legertop maakt zich alvast weinig zorgen. Generaal Songkitti herhaalde dat noch in het geval van de vluchtelingen, noch in dat van de rebellen ongeoorloofde acties gebeurd zijn. Songkitti ging zelfs nog een stuk verder en trok de beweegredenen van de Birmese migranten in vraag. 

Top over mensenrechten

De heisa rond de Birmese vluchtelingen en de folteringen in het zuiden komt wel erg ongelegen voor Thailand. Net deze week ontvangt het vertegenwoordigers uit Indonesië, Maleisië en de Filippijnen op een top van instellingen die toezien op mensenrechten.

De vier landen raakten het eerder al eens om samen te werken op een aantal probleemgebieden zoals gastarbeiders, terrorismebestrijding en mensensmokkel. De hoop werd ook geuit om in de toekomst nog een aantal andere landen in het project te betrekken.

Polemoloog Gothom Arya ziet voor premier Vejjajiva een cruciale rol weggelegd. Hij zou ‘andere Aziatische leiders kunnen overtuigen een onafhankelijk mensenrechtenorgaan voor Zuidoost-Azië in het leven te roepen’, aldus Arya. De vrees bestaat echter dat de recente ontwikkelingen zijn autoriteit danig ondergraven hebben.