Turkije sluit luchtruim voor militaire vliegtuigen uit Israël

Volgens de Israëlische krant Yediot Ahronot kreeg een Israëlisch militair vliegtuig afgelopen zondag geen toestemming om via Turkije naar Auschwitz in Polen te vliegen. Het vliegtuig moest meteen een alternatieve route uitstippelen. Premier Erdogan –die in Toronto de G20- top bijwoont- verklaarde deze ochtend dat het Turkse luchtruim wordt gesloten voor Israëlische legervliegtuigen.
Alleen wanneer Israël zijn excuses aanbiedt is Turkije bereid om opnieuw te praten, klinkt het in de Israëlische krant Ha’aretz. Bovendien moeten de boten vrijgegeven worden en moeten de slachtoffers van de Israëlische aanval een vergoeding krijgen. Turkije vraagt ten slotte ook een onafhankelijk internationaal onderzoek over de aanval voor de kust van Gaza. Maar Israël heeft deze eis al verworpen en stelde zijn eigen onderzoeksteam samen met twee buitenlandse waarnemers.

Nieuwe week, nieuw chantagemiddel

Het vliegverbod is het zoveelste bewijs dat het water tussen de twee landen diep is. Elke week kondigt Turkije een maatregel aan om de Israëlische regering onder druk te zetten om de Turkse eisen in te willigen. Meteen na de aanval reageerde Turkije met een symbolische actie door zijn ambassadeur terug te roepen uit Jeruzalem. De handelsakkoorden leken op het eerste zicht nog intact. Een maand geleden vloog er een Turkse delegatie naar Tel Aviv om een levering van vier Israëlische drones voor te bereiden. Maar op 17 juni bevroren de Turkse autoriteiten ook alle wapenakkoorden met hun vroegere bondgenoot. En daar zat ook een contract van vijf miljard dollar bij, aldus Ha’aretz. De Turkse drukkingsmiddelen lijken dus alsmaar in stijgende lijn te gaan, zeker nu er een vliegverbod is uitgesproken.

Militaire lotgenoot

Voor 2009 was Ankara één van de weinige bondgenoten van Israël in het Midden-Oosten. In 1948 erkende Turkije als één van de eerste landen al de staat Israël. Turkije koos ook tijdens de Koude Oorlog bewust de kant van de Verenigde Staten en Europa. De Turkse regering heeft Israël altijd gezien als een  democratische bondgenoot, en beide landen groeiden steeds meer naar elkaar toe omdat ze beide te maken kregen met veiligheidsproblemen. Turkije was vaak het doelwit van de Koerdische PKK, Israël zag zichzelf als slachtoffer van Palestijnse terroristische organisaties. 
Sinds de jaren negentig werkten Ankara en Jeruzalem nauw samen op militair en economisch vlak. Israël is één van de grootste wapenleveranciers van Turkije, en het Israëlische leger mocht het Turkse luchtruim gebruiken voor militaire oefeningen.

‘Ze weten heel goed hoe ze mensen moeten vermoorden’ 

In januari 2009 werden de eerste tekenen duidelijk van een barst in de goede verstandhouding tussen Israël en Turkije. Premier Erdogan en de Israëlische president, Shimon Peres, kregen tijdens het Wereldeconomisch Forum kletterende ruzie. Vlak na de Gaza-oorlog kreeg Peres de ongezouten mening van Erdogan op zijn bord. ‘Israël weet heel goed hoe mensen te vermoorden’, klonk het. Sindsdien is het koude oorlog tussen beide landen. In oktober 2009 kreeg Israël geen uitnodiging meer voor de jaarlijkse militaire operatie Anatolian Eagle. In de plaats daarvan nodigde Turkije Syrië uit. Ook dit jaar mocht Israël niet deelnemen aan de driloefening.
Volgens de Israëlische krant Yediot Ahronot zijn de autoriteiten erg bezorgd over de situatie. ‘Dit gaat niet over alleen over de sluiting van het luchtruim. Het gaat om een lang proces dat al begon voor het vlootincident. Turkije richt zich meer en meer tot het Oosten.’