Uur van de waarheid breekt aan voor Israëlische nederzettingen (analyse)

De ontmoeting tussen Netanyahu en de Amerikaanse president Barack Obama op 18 mei in Washington heeft duidelijk sporen nagelaten. Volgens bronnen uit de omgeving van de Israëlische premier gaf Netanyahu na het gesprek tegenover conservatieve medestanders in de VS aan dat hij zich “ongemakkelijk” voelt over de richting die de Amerikaanse regering uitgaat.

Natuurlijke bevolkingsaangroei

Sinds hij weer thuis is, toont Netanyahu zich vastberaden en zelfs uitdagend. Zondag, bij de wekelijkse vergadering van de regering, besprak hij met zijn collega’s de Amerikaanse eis om de bouwactiviteiten in de nederzettingen in Palestijns gebied volledig stil te leggen. Dat wil zeggen dat er ook geen nieuwe woningen mogen bijkomen in de bestaande nederzettingen. Dat laatste gaat te ver, maakte Netanyahu zijn ministers duidelijk. Israël wil de bouw van nieuwe nederzettingen staken, maar de uitbreiding van bestaande nederzettingen gaat door. “Geen oplossing bieden voor de natuurlijke bevolkingsaanwas is gewoon niet eerlijk”, zei de premier.
Dat standpunt vindt brede instemming binnen de regering. “Er is één ding dat we niet kunnen aanvaarden: dat het programma van deze regering gaat lijken op een heksenjacht tegen de kolonisten en dat de nederzettingen worden drooggelegd,” liet minister van Transport Yisrael Katz, een bondgenoot van Netanyahu, weten. Ook Ehud Barak schaart zich achter de premier. “Niemand kan toch ernstig menen dat we een gezin met twee kinderen dat een klein appartement heeft gekocht, vertellen dat we van de VS te horen hebben gekregen dat ze geen twee extra kamers mogen aanbouwen als het gezin groter wordt. Dat is niet logisch.”

“Illegale” nederzettingen

Het is erg waarschijnlijk dat de VS geen vrede zullen nemen met dat standpunt. Netanyahu lijkt de lont uit het kruit te willen halen door duidelijker steun te verlenen aan acties tegen de zogenaamde “illegale nederzettingen”, de bouwsels van kolonisten buiten de door de regering goedgekeurde nederzettingen. De dag dat Netanyahu terugkeerde uit de VS haalde het leger een van die autonome nederzettingen neer, maar enkele uren later waren de bewoners alweer terug. Maar het leger werkt nu aan een plan om 23 kleine nederzettingen te ontmantelen die sinds 2001 zijn gebouwd zonder instemming van de regering.
De Israëlische Openbare Radio citeerde bronnen uit de omgeving van de premier die bevestigden dat Netanyahu minister van Defensie Barak zal steunen als die tot de vaststelling komt dat een confrontatie met de “illegale” kolonisten nodig is. “We moeten in de eerste plaats de wet respecteren”, argumenteerde Netanyahu zondag op de regeringsraad. Buiten Israël klinkt dat vreemd, want volgens het internationaal recht zijn alle nederzettingen op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever onwettig.
De Amerikaanse regering wil een einde maken aan de bouw van nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever om op die manier de vredesonderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen weer vlot te trekken. Voor de Palestijnse president Mahmoud Abbas is die bouwstop een van de voorwaarden om ernstig te onderhandelen.
Opeenvolgende Israëlische regeringen hebben de voorbije decennia groen licht gegeven voor de bouw van 121 nederzettingen. De kolonisten zelf hebben sinds de jaren 90 nog eens een honderdtal illegale nederzettingen opgetrokken. Op al die plaatsen samen wonen nu ongeveer 280.000 mensen.