Video roept vragen op over bevrijding Colombiaanse gijzelaars

“Het is een ernstige zaak dat leden van de gewapende strijdkrachten clandestien nieuws hebben gelekt, zonder medewerking van hun superieuren”, zei de president deze week in een communiqué.

Het ministerie van Defensie kwam direct na de actie op 2 juli met een filmpje van 3 minuten waarop de reddingsoperatie was te zien. Het enige bloed dat daarin vloeide was een druppel bloed van de guerrillastrijder Alexander Farfán, nadat die een klap had gekregen.

Video verkocht

Maandagavond om acht uur Colombiaanse tijd werd de video van bijna een uur uitgezonden door de RCN-zender in Bogotá. Ook al wilde nieuwsdirecteur Clara Elvira Ospina niet vertellen of ze de gevraagde 60.000 dollar (39.000 euro) had betaald, de pers had informatie dat iemand uit het leger, en een tussenpersoon, de video voor 30.000 (19.500) dollar had aangeboden.

Door middel van Operatie Schaak werd de FARC overgehaald om de gijzelaars bijeen te brengen en met een humanitaire missie naar de leider “Alfonso Cano” te brengen. Dat is tenminste het verhaal van de regering.

De video roept een aantal twijfels op, allereerst over de rol van het Amerikaanse leger. Op de video is een Amerikaans goederenvliegtuig te zien. Bovendien waren er aan de helmen van de betrokken militairen microfoontjes te zien, waarmee ze blijkbaar konden communiceren met het ministerie en met dat vliegtuig.

De “gevangenbewaarder” van de FARC, Gerardo Aguilar, alias “César”, had in zijn verklaring al gezegd dat hij bij het opstijgen van de helikopter onmiddellijk twee vliegtuigen zag cirkelen. Dat zou erop wijzen dat het Zuidelijke Commando van het Amerikaanse leger actief betrokken was bij de actie. De generaals hebben al toegegeven dat de Amerikanen een noodknop in de helikopters hadden geïnstalleerd om de hulp van het Colombiaanse leger in de roepen als de operatie zou mislopen.

Schending Rode Kruislogo

De video laat ook zien dat het gebruik van het Rode Kruis-logo niet een beslissing was van een zenuwachtige soldaat, zoals president Uribe na een intern onderzoek had geconcludeerd, maar dat het logo al in de ochtend, voor vertrek, op zijn jas zat. Het Rode Kruis heeft woensdag zijn “ernstige bezorgdheid” geuit. Het onwettig gebruik van dit embleem is ten strengste verboden in de Conventies van Genève, omdat het de onpartijdigheid van hulpverleners in gevaar kan brengen.

Het ministerie van Defensie heeft nu een nieuw onderzoek aangekondigd. Minister Juan Manuel Santos kondigde aan dat de beslissing om de missieleden een hoge onderscheiding te geven is teruggedraaid. Maar zijn neef, vice-president Francisco Santos, liet weten dat hij het geen oorlogsmisdaad vond, omdat “niemand is gewond of gedood”.

De video laat ook het gebruik zien van de logo’s van de Venezolaanse tv-zender Telesur en het Ecuadoraanse station Ecuavisa. Ook dat is verboden, omdat het journalisten in de toekomst in gevaar kan brengen.

De beide helikopters droegen bovendien op verschillende plaatsen het “geen wapens”-symbool: een mitrailleur met een rode streep erdoorheen. Aan het eind van de video worden alle logo’s verbrand en is iemand te horen die grapt over het “verbranden van het bewijsmateriaal”.