Vier gewonden door explosie tijdens toespraak radicale monnik in Myanmar

Maandag 22 juli vond een explosie plaats in de stad Mandalay op de vijfde en laatste dag van massatoespraken van U Wirathu, omstreden Myanmarese monnik en leider van de  969- beweging. Er vielen vijf gewonden. Wirathu wordt ervan beschuldigd spanningen tussen boeddhisten en moslims op te drijven. Hij noemt zichzelf ‘de Myanmarese Bin Laden’. Hoewel slechts vier procent van de bevolking moslim is, waarschuwt hij dat ‘groeiende geboortecijfers betekenen dat moslims op een dag de meerderheid zullen uitmaken’. Mandalay is de plaats waar jonge monniken opgeleid worden. In juni had Aljazeera het over geruchten dat het geweld zich ook in Mandalay zou kunnen voordoen.  

Myanmar is een multireligieuze, multi-etnische en seculiere natie. De Rohingya zijn een etnische groep. De meerderheid zijn soennieten en wonen vooral in het westelijke Rakhinegebied. Er bestaan twee theorieën over hun origine; ofwel zijn ze een autochtone bevolking ofwel Bengaalse migranten. In elk geval worden ze noch door Myanmar noch door Bangladesh als staatsburgers erkend. Het afgelopen jaar vielen 250 doden, waarvan de meerderheid moslim was, en vluchtten er zo’n 140.000. In maart vielen minstens 44 doden tijdens een sektarische staking in het centrum van het land. Boeddhistische massa’s staken toen hele moslimbuurten in brand. Volgens ooggetuigen en mensenrechtenorganisaties werden 20 leerlingen en vier leerkrachten in een islamitische school vermoord.

De controversiële Wirathu

Wirathu is de leider van de nationalistische 969-beweging die gelooft dat het boeddhisme in Myanmar bedreigd wordt door de islam. Ondanks het feit dat ze een minderheid zijn binnen de boeddhistische traditie, wordt deze radicale monnikenbeweging ervan beschuldigd anti-moslimgevoelens in het land aan te wakkeren. Reuters schreef vorige maand dat 969-monniken de boodschap verkondigen dat geweld tegen moslims moreel gerechtvaardigd is. Dit geweld kan de nakende Myanmarese hervormingen doen ontsporen.

Twee jaar geleden werd een einde gemaakt aan de militaire dictatuur. In Myanmar geldt sindsdien vrijheid van religie, maar Wirathu keurt interreligieuze huwelijken af omdat volgens hem boeddhistische vrouwen gedwongen worden zich te bekeren. Hij roept boeddhisten op zaken met een islamitische eigenaar te boycotten. ‘[Moslims] sluiten zich niet aan bij politieke partijen uit respect voor mensenrechten of het politiek systeem, maar enkel om zichzelf te beschermen. Eens ze een positie hebben bemachtigd zullen ze noch onze godsdienst noch de mensenrechten beschermen’, preekt hij. ‘Hun kinderen zijn een gevaar voor dit land’.   

Aung San Suu Kyi bracht geen hoop voor Rohingya

Oppositieleidster Aung San Suu Kyi is een symbool van weerstand geworden in en buiten Myanmar. Zij kwam op tegen het militaire bewind van het land. Alleen bracht de democratie geen universele mensenrechten: in Rakhine leidde ze zelfs tot een nieuw patriottisme. In haar strijd had Kyi het nooit over het sektarisch conflict, enkel dat ‘het niet zeker is dat de Rohingya Myanmaresen zijn’. Ahamed Jarmal, een islamitische Myanmarees die tien jaar geleden het land ontvluchtte, schrijft dat hij ‘heel hoopvol was omdat zij het geweld had kunnen veroordelen, maar dat het met de verkiezingen binnen twee jaar een onderwerp is dat ze niet bespreekt’, op een omstreden wetsvoorstel na waarbij boeddhistische vrouwen de toestemming van hun ouders en lokale autoriteiten nodig hebben om een islamitische man te trouwen. Kyi verwierp het voorstel als een schending van de rechten van de mens en de vrouw.

Onaantastbaar

In juni bande Myanmar een controversieel nummer van Time magazine. De voorpagina kopte Wirathu als ‘het gezicht van boeddhistische terreur’ . Wirathu reageerde dat ‘dit een serieuze overtreding is van de journalistieke ethiek en een voorbeeld van de internationale media die beïnvloed worden door islamitische krachten’. De Myanmarese president, Thein Sein, liet weten dat het artikel de reputatie van boeddhisten beschadigt. Sein ontkent de beschuldigingen van Human Rights Watch dat er een ethnische zuivering zou plaatsvinden van de Rohingya.

Tien jaar geleden moest Wirathu een gevangenisstraf uitzitten voor zijn haatuitspraken. Deze keer is zo’n straf onwaarschijnlijk: er wordt vermoed dat Wirathu gesteund wordt door enkele hooggeplaatsten in de regering en het leger. Hij beroept zich op het recht op zelfverdediging door te stellen dat het steeds de moslims zijn die het geweld beginnen.

‘Myanmar kan een tweede Rwanda worden.’ Dit zijn sterke woorden van Jarmal. De aanvallen op Rohingya moeten worden onderzocht. Er moeten nieuwe wetten komen die burgerschap verlenen en er is meer humanitaire hulp nodig in vluchtelingenkampen waar duizenden Rohingya wonen’, schrijft Jarmal.