VN: Donoren moeten kansen grijpen in de Sahel

Diverse regeringen in de regio, in het bijzonder Niger, zijn serieus bezig de wortels van de problemen in de regio aan te pakken. In combinatie met de internationale aandacht, zou dat in 2013 kunnen leiden tot een doorbraak.

Gressley vreest echter dat deze kans blijft liggen als er dit jaar een goede oogst komt en de chaotische situatie in Mali de internationale aandacht opeist. “Als er goed nieuws is, lopen we het risico de chronische crisis te vergeten. De Sahel zal voedselproblemen houden. In de toekomst zal de droogte opnieuw toeslaan”, zegt Gressley, die sinds april regionaal humanitair coördinator voor de Sahel is, een nieuwe functie.

Droogte

De Sahelregio - bijna een dozijn landen die bij de zuidelijke grens van de woestijn Sahara liggen - maakten vorig jaar een catastrofale, maar geen unieke, droogte door. Oogsten en vee gingen daarbij verloren. Als gevolg van de droogte kampen nog ongeveer 18 miljoen huishoudens in de Sahel te maken met voedselproblemen.

“Tijdens een crisis komt er steun, maar die is meestal slechts voor een beperkte periode”, zegt Gressley. “Zodra er regen valt en de vooruitzichten weer beter zijn, hebben mensen het al snel over iets anders. Zelfs als er een goede oogst wordt verwacht, zoals dit jaar, overlijden er waarschijnlijk nog een kwart miljoen kinderen in de Sahellanden.”

Dat structurele probleem, zeggen experts, is een kwetsbaarheid die al snel kan uitmonden in een grote crisis. Om de regio voldoende veerkracht te geven, moeten donoren verplichtingen aan gaan voor vijf, of zelfs tien jaar. In tijden waarin veel landen bezuinigen, is dat lastig voor elkaar te krijgen. Daarnaast is het zo dat de Verenigde Staten een beleid hebben waarin hulp voor een periode van maximaal drie jaar wordt toegekend.

Toch is er onder de belangrijkste donoren overeenstemming over het feit dat de Sahel meer veerkracht nodig heeft. Het meest vergaande initiatief op dit moment komt van de Europese Commissie, die in juni een partnerschap aankondigde onder de noemer AGIR Sahel. Dat initiatief richtte zich in eerste instantie op de acute crisis, maar uiteindelijk kwamen de partners overeen dat ze ook “de gevolgen van een soortgelijke crisis in de toekomst willen minimaliseren.”

Mali

De situatie in Mali dreigt echter de aandacht af te leiden van de Sahel. Sinds maart van dit jaar zijn daar verschillende gewapende groepen actief in het noorden van het land. “De veiligheidsproblemen in Mali vormen momenteel een groot obstakel voor de vooruitgang in de Sahel”, zegt Gressley. “Het gevaar bestaat dat donoren volledig in beslag genomen worden door politieke kwesties en de langetermijnproblemen vergeten. “

Westerse landen, en met name de Verenigde Staten, maken zich zorgen over het islamistische karakter van de opstand in Mali. Zij beweren dat terreurgroepen zoals Al Qaeda in de Islamitische Maghreb steeds meer invloed krijgen in Mali.

Joel Charny, vice-president voor humanitair beleid bij InterAction, een netwerk van Amerikaanse burgerorganisaties, denkt dat Mali de aandacht niet zozeer afleidt van de Sahel. “De vraag in het komende jaar is vooral of we Mali moeten zien als een humanitair probleem of een veiligheidsprobleem. Als de VS beginnen met drone-aanvallen in Mali, wordt het humanitaire werk daar bemoeilijkt.”

Afgelopen week maakte InterAction bekend dat zijn leden meer dan een miljard dollar hebben toegezegd voor voedselzekerheid in de Sahel. “We beseffen dat we op twee fronten actief moeten zijn: levens redden, maar ook gemeenschappen in staat stellen sterker te worden en problemen zelf op te vangen”, zegt Charny.