VN dreigen overschaduwd te worden door de G20

In zijn speech benoemde president Obama belangrijke VN-taken op het gebied van mensenrechten, gender, goed bestuur en vredesmissies. Maar het “brandpunt van internationale samenwerking”, zei hij, is de G20.

Daarmee is voor hem “de VN niet meer de belangrijkste speler in de wereld”, interpreteert Phyllis Bennis, directeur van het New Internationalism Project van het Institute for Policy Studies in Washington. “Hij moet de rol van de VN op de genoemde gebieden nog wel toestaan, maar wil het verder beperken. Het is niet meer de spil van multilateralisme, niet meer de basis van internationaal recht.”

Volgens Bennis, auteur van verschillende boeken over de Verenigde Staten en de VN, is de VS al langer bezig met een nieuw, vals multilateralisme. Voorbeelden zijn er genoeg: de oorlogen tegen Servië, Irak en Afghanistan, die buiten de VN om werden gelegitimeerd, maar ook de onderhandse deal van Obama in Kopenhagen, buiten het VN-proces om.

Kleiner forum

Joseph Deiss, de voorzitter van de Algemene Vergadering, waarschuwde dat “de VN het gevaar loopt gemarginaliseerd te worden door de opkomst van andere actoren op het internationale podium”. De VN wordt bekritiseerd omdat het “te inefficiënt is en niet effectief”. “Het gevoel is dat beslissingen over urgente zaken makkelijker en sneller genomen kunnen worden in een kleiner forum”, zei hij.

Daarmee doelde hij ook op de G20, het verband van de vroegere G8 (de grootste industrielanden plus Rusland) met Australië, Mexico, Zuid-Korea, Turkije en zeven opkomende economieën (Argentinië, Brazilië, China, India, Indonesië, Saudi-Arabië en Zuid-Afrika) plus de Europese Unie.
Die G20 is wel “een stap vooruit” vergeleken bij de G8, zei Celso Amorim, minister van Buitenlandse Zaken van Brazilië. Wel vond hij dat er meer Afrikaanse landen bij moeten komen. Volgens Amorim kan de relevantie en legitimiteit van de G20 bovendien slechts worden bewaard als het een open dialoog blijft voeren met alle lidstaten van de Algemene Vergadering. “De VN moeten in het centrum van de internationale besluitvorming blijven staan.”