VN-troepen zijn noodzaak voor Darfur

De VN-macht zou burgers moeten beschermen tegen verder geweld door de door de overheid gesteunde Arabische milities, de Janjaweed. De organisaties waarschuwen dat een eenvoudige Presidentiele Verklaring (PRST) waarin VN-secretaris-generaal Kofi Annan gevraagd wordt zending van troepen voor te bereiden voor het geval dat nodig zou zijn, niet voldoende is. Een concept van zo’n verklaring circuleert momenteel in de VS en Groot-Brittannië. De ernst van de crisis in Darfur, die door de Amerikaanse president Bush is aangeduid met ‘genocide’, vraagt om meer daadkracht, vinden de organisaties.

We hebben al genoeg verklaringen gehoord, zegt Salih Booker, hoofd van Africa Action. Met alles wat minder is dan een nieuwe resolutie, laat de regering een unieke kans liggen om een einde te maken aan de moordpartijen in Darfur. Donald Steinberg, vice-voorzitter van de International Crisis Group (ICG) in New York, zegt de aandacht van de Veiligheidsraad voor de crisis in Darfur te verwelkomen, maar de PRST is volgens hem slechts een eerste stap.

Het zou erg teleurstellend zijn als het tijdens het voorzitterschap van de VS bij deze ene stap blijft, zegt Steinberg. Zijn ICG stuurde eerder deze week samen met Human Rights Watch een brief naar Bush. Daarin roepen de organisaties de president op om steun te verwerven voor het sturen van een troepenmacht van 20.000 man met een sterk en duidelijk mandaat om burgers te beschermen en de Janjaweed te ontwapenen.

De oproepen komen op het moment dat de zorgen over de veiligheid in Darfur toenemen. De afgelopen maanden verslechterde de situatie aanzienlijk en de 7.000 man sterke vredesmacht (AMIS) van de Afrikaanse Unie (AU) bleek niet in staat het geweld te beteugelen. De missie van de AU heeft nog geld om tot het einde van volgende maand te blijven. Wat er daarna gebeurt, is nog niet duidelijk.

Het geweld in Darfur begon in 2003, toen rebellengroepen een garnizoen van het regeringsleger aanvielen. Khartoem antwoordde met een ‘verschroeide aarde’ campagne, bedoeld om de niet-Arabische, hoofdzakelijk Afrikaanse bevolking in Darfur te verdrijven. Het regeringsleger werkt daarbij soms samen met Janjaweed-milities.

Naar schatting zijn tussen de 200.000 en 400.000 mensen omgekomen als gevolg van het conflict. Meer dan twee miljoen mensen raakten ontheemd. Vorige maand raakten 30.000 mensen ontheemd, wat volgens de VN duidt op een verslechtering van de situatie. Door aanvallen van de Janjaweed in buurland Tsjaad, dat meer dan 200.000 vluchtelingen opvangt, lopen de spanningen tussen beide landen op.

De door de AU gesponsorde vredesbesprekingen tussen rebellengroepen en de regering in Abuja (Nigeria) liggen al een paar maanden stil, terwijl Khartoem zich niet gehouden heeft aan eerdere VN-resoluties om de Janjaweed te ontwapenen.

Sinds zowel het Amerikaanse Congres als president Bush in 2004 het geweld in Darfur als ‘genocide’ betitelden, zetten mensenrechtengroepen de regering steeds meer onder druk om actie te ondernemen. De situatie in Darfur vraagt volgens hen dringend om ingrijpen.

Dat Washington zo lang aarzelt, heeft volgens analisten te maken met de behoefte om Khartoem te vriend te houden. Samenwerking met de Sudanese regering is voor de VS belangrijk in de strijd tegen het terrorisme. Daarnaast speelde Washington een belangrijke rol bij het tot stand komen van het vredesakkoord dat een einde maakte aan de al 23 jaar durende burgeroorlog tussen Noord en Zuid-Sudan. De VS vrezen dat een harde confrontatie met de regering dit zeven maanden oude akkoord in gevaar brengt.

Een sterke resolutie kan bovendien op weerstand – en wellicht op veto’s – stuiten van Rusland en China. Rusland is een belangrijke wapenleverancier voor Khartoem en China heeft grote investeringen gedaan in de Sudanese olieindustrie. Washington heeft de steun van beide landen nodig bij een reeks van kwesties, zoals de groeiende crisis over het atoomprogramma van Iran, waar de Veiligheidsraad volgende maand over spreekt.

Activisten willen niet dat Darfur opgeofferd wordt aan belangen in Iran. Waarschijnlijk is het beëindigen van de genocide in Darfur momenteel geen prioriteit voor de Amerikaanse regering, zegt Booker. En dat zou het wel moeten zijn. (JS)