Wereld slaagt er niet in verlies biodiversiteit te stoppen

Biodiversiteit gaat niet enkel over vreemde diersoorten en mooie vogels. Het gaat over de diversiteit van het leven op aarde die levensbelangrijk is omdat ze zorgt voor voedsel, schoon water en lucht en de regeling van het klimaat.
Jaarlijks gaan naar schatting 12.000 soorten verloren, en het tempo stijgt voortdurend. Vervuiling, kaalkap, overexploitatie en grote projecten hebben tot een “zesde teloorgang van soorten” geleid die vergelijkbaar is met de slachting na de inslag van een asteroïde.
Vooral de ecosystemen in zoetwater zijn in gevaar. Diersoorten in rivieren en meren verdwijnen vier tot zes keer sneller dan op andere plaatsen op de planeet. “Er is duidelijk en groeiend wetenschappelijk bewijs dat we op de drempel staan van een grote zoetwaterbiodiversiteitcrisis”, zegt Klement Tockner van het Leibniz-Instituut voor Zoetwaterecologie en Visserij in Duitsland.
Wereldwijd zijn momenteel alle vijfentwintig soorten steur en alle soorten rivierdolfijnen met uitsterven bedreigd. De soorten die standhouden in de grote rivieren zoals de Donau, de Rijn, de Hudson of de Mekong zijn uitheems. “Dat is een fundamentele verandering, en maar weinig mensen zijn zich daarvan bewust.”
Zoetwaterecosystemen beslaan maar 0,8 procent van het aardoppervlak, maar ze bevatten ongeveer 10 procent van alle diersoorten, waaronder 35 procent van de gewervelden. Het uitsterven gaat steeds sneller, waarschuwt Tockner, met name in hotspots ronde de Middellandse Zee, Centraal-Amerika, China en Zuidoost Azië.
“De laatste vrij stromende riviersystemen beschermen, moet onze absolute prioriteit zijn”, zegt hij. “Er zijn er erg weinig over.”
En op veel van de overblijvende soortenrijke rivieren worden dammen gebouwd om klimaatvriendelijke elektriciteit te leveren. Ironisch genoeg zijn intacte zoetwaterecoysystemen daarvoor nog beter geschikt: ze houden CO2 uit de atmosfeer door 7 procent van de menselijke uitstoot te absorberen en op te slaan.
Snelheid
“Wetenschappers zijn gealarmeerd door de snelheid waarmee het gaat”, zegt Hal Mooney, bioloog aan de Stanford Universiteit in Californië en voorzitter van de bijeenkomst. “Er heerst duidelijk een gevoel van hoogdringendheid, maar niet onder de beleidsmakers.”
Daarom zijn op de bijeenkomst ook vertegenwoordigers uitgenodigd van 95 regeringen, om hen te doordringen van de noodzaak van de oprichting van een Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiverdsity and Ecosystem Services. Dat is geïnspireerd op de IPCC, het gelijkaardige “Intergovernmental Panel on Climate Change”. Het nieuwe orgaan moet de kloof tussen de wetenschap en het beleid overbruggen en richtlijnen bieden voor regeringen in de hele wereld.
Onbekend maakt onbemind
Veel beleidsbeslissingen, zelfs groene, worden gemaakt zonder daarbij rekening te houden met de gevolgen voor de biodiversiteit, zegt Anne Larigauderie, executive director van DIVERSITAS, de organisatie die de conferentie organiseert. Het schoolvoorbeeld zijn biobrandstoffen. Veel regeringen moedigen die aan met onder meer subsidies, zonder de gevolgen voor de biodiversiteit te onderzoeken.
In Kopenhagen worden eind dit jaar belangrijke belissingen genomen over de strijd tegen de klimaatverandering, maar de betrokken partijen weten maar weinig over biodiversiteit, zegt Larigauderie. Sommige programma’s zoals Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation (REDD), kunnen een ramp worden voor de biodiversiteit en de klimaatverandering zelfs aanzwengelen, zegt ze.