Zambiaanse kopersector verliest alle glans

De Zambiaanse economie trekt aan of verzwakt samen met de koperprijs. In de jaren 80 produceerde Zambia 750.000 ton koper per jaar. In de jaren 90 daalde die hoeveelheid tot 200.000 ton, maar toen de internationale vraag begin dit decennium weer begon toe te nemen, steeg de Zambiaanse koperproductie weer tot 600.000 ton.
De kopermijnen werden weer de belangrijkste werkgever in het land en de sector was de belangrijkste motor achter de economische groei van meer dan 5 procent per jaar die Zambia sinds 2003 liet optekenen.

Dramatische daling overheidsinkomsten

Zambia hoopte begin vorig jaar nog zijn koperproductie tegen 2010 te kunnen opvijzelen tot een miljoen ton. Maar door de crisis durft nu niemand dat cijfer meer in de mond nemen.
Koper leverde tussen 2005 en 2007 bijna 9000 dollar per ton op. Nu is die prijs teruggevallen tot ongeveer 3000 dollar per ton. De Zambiaanse kopermijnen hebben al duizenden werknemers op straat gezet.
Erger is dat de belangrijkste inkomstenbron van de Zambiaanse overheid opdroogt. In 2008 kreeg ze nog 46 miljoen euro binnen uit de verkoop van koper, terwijl ze was uitgegaan van 300 miljoen euro. De Zambiaanse regering heeft de speciale belasting op de koperindustrie opgeheven om de mijnbouwsector overeind te houden.

Hulp aan mijnbouwsector

De Zambiaanse minister van Financiën Situmbeko Musokotwane heeft ook voorgesteld de uitvoerheffingen op koper en kobalt op te schorten en de importheffingen op belangrijke inputs voor de koperindustrie te verminderen. Critici vrezen dat de verregaande lastenverlaging het moeilijk zal maken de bedrijven weer naar behoren te doen bijdragen tot de schatkist.
De mijnbouwbedrijven in Zambia hebben hun productie teruggeschroefd of hun mijnen zelfs in de mottenballen gelegd. Luanshya Copper Mines (LCM), een joint venture tussen het Zwitserse International Mineral Resources en de Bein Stein Group Resources uit Israël legde zijn activiteiten helemaal stil in december, waardoor 1700 mensen hun baan verloren. Mopani Copper Mines (MCM) zette onlangs duizend mensen aan de deur en de gigant Konkola Copper Mines (KCM) ontsloeg 700 werknemers omdat het zijn kopersmelterij moest stilleggen.
Veel ontslagen mijnwerkers hebben moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Gemeenten in de mijnregio hebben opeens ook veel minder geld om nutsvoorzieningen en openbare diensten overeind te houden. De Zambiaanse koperregio heeft er te lang op vertrouwd dat de inkomsten uit koper zouden blijven binnenstromen. De diversificatie van de plaatselijke economie is een grote uitdaging.