Zapatisten claimen eigendom vakantieboerderij Amerikaans echtpaar

Ellen Jones en Glenn Welch, voormalige ontwikkelingshelpers, startten in
1996 met een ecotoerismeverblijf voor rugzakreizigers die de nabijgelegen
Mayaruïnes van Tonina komen bezoeken. Een groep inheemsen die zich
Zapatisten noemen, hebben sinds 7 december een controlepost geplaatst langs
de toegangsweg tot de vakantieboerderij en laten geen reizigers meer door.
De rebellen lieten verstaan dat ze het domein van 10 hectaren met de
volledige infrastructuur - 10 bemeubelde hutten met tuin - in beslag wilden
nemen om de toeristische uitbating over te nemen. Het domein zou daarbij
worden omgedoopt tot autonome gemeente van de eerste januari.

Toen de Amerikaanse eigenaars weigerden hun eigendom af te staan, werd Glenn
Welch door lokale bewoners met stenen bekogeld en met de dood bedreigd. Een
arbeider werd bij wijze van voorbeeld tot bloedens toe geslagen. Toen de
rebellen ook een alternatieve toegangsroute afsloten via de ruïnes van
Tonina, besloot het echtpaar het meubilair onder te brengen in een magazijn
in Ocosingo. Het domein wordt nu bewaakt met een minimale bezetting. De
lokale overheid heeft uitbater Welsch bodyguards ter beschikking gesteld om
zijn eigendom te bezoeken.

Het gemeentebestuur van Ococingo en het ministerie van binnenlandse
aangelegenheden van Chiapas lieten verstaan dat het niet veel kan doen tegen
de gedwongen onteigening. In Chiapas gelden geen wetten. Dit zijn
Zapatisten. Je kan ze niets maken, zo kreeg het echtpaar te horen.
Uiteindelijk was er toch overleg tussen de regering van Chiapas en de
leiding van de rebellen, maar dat leverde geen concrete resultaten op. Het
geval van het echtpaar Jones en Welch bewijst volgens Sergio Sermiento,
columnist bij de krant Reforma, dat er in Mexico niet het minste respect
bestaat voor privé-bezit, zeker niet wanneer de rovers zich voordoen als
leden van een politieke organisatie.

In heel Chiapas zijn er een dertigtal autonome gemeenten in opstand. Je
kan ze alleen betreden met toestemming van de lokale bevolking en het
dagelijkse bestuur is er in handen van een raad die tegelijk als rechter
optreed voor wie zondigt tegen het interne reglement. Alcohol, drugs en
prostitutie zijn er verboden en vrouwen zijn niet verplicht te trouwen en
kinderen te krijgen, wat in de andere inheemse dorpen doorgaans wel het
geval is. De onderwijzers zijn inheems en volgen een alternatief leerplan.
De gemeenschappen wijzen elke steun inzake onderwijs of gezondheidszorg
vanwege de overheid af. Ze worden onder meer gesteund door ngo’s als Enlace
Civil en Global Exchange.

Niemand weet precies hoeveel inheemsen het EZLN steunen. Het aantal
sympathisanten wordt op 20.000 geschat, onder wie tweeduizend gewapende
militanten. De rebellen weigeren opnieuw rond de onderhandelingstafel te
gaan zitten met de regering van Vincente Fox. Ze eisen dat het parlement een
wetsvoorstel over de rechten van inheemse volkeren in zijn oorspronkelijke
versie uit 1996 goedgekeurd. De wet werd in 2001 gestemd, maar met
wijzigingen die niet naar de zin van het EZLN zijn. De regering heeft de
militaire steunpunten in de regio opgedoekt en de meerderheid van de
gevangengenomen Zapatisten vrijgelaten, maar het EZLN houdt voet bij stuk.