Beste België, zo voelt het om Syrisch, jong en vrouw te zijn

Als je in een vakje past, moet je geregeld vaststellen hoe er over jou geschreven en beleid gemaakt wordt. Maar wat als je in véél vakjes past? ‘Ik begrijp hoe de erkenning van onze verschillen juist een kracht is’, schrijft Leen Al Massalma (vakjes: Syrisch, jong, vrouw, studente). ‘Een kracht die onze blikken en empathie verruimt en onze strijd versterkt.’

Als jonge Syrische vrouw en student politieke wetenschappen in België ben ik regelmatig verkeerd begrepen en voorgesteld. Verhalen worden geschreven over mensen die op mij lijken of met wie ik kenmerken van mijn achtergrond deel. Beleid wordt gemaakt over ons. Politici tekenen partijstandpunten en starten coalities of crises. Toch zijn mijn verhaal en inzichten nauwelijks op de agenda te vinden.

Constant missen de mainstream media en de politiek mijn stem, de wereld door mijn ogen, mijn waarden en bezorgdheden.

Ik hoor hier thuis, en ik hoor nergens thuis. Mijn leven is vol paradoxen die niet gaan helpen mij te bestempelen.

De labels die mensen op de vlucht krijgen, variëren: profiteurs, onbeschaafd, slachtoffers of bovennatuurlijke helden. Hier wil ik verduidelijken: ik ben een mens met talenten en verbeterpunten, met goede en slechte dagen, met wonderbare successen en gênante levenslessen. Ik hoor hier thuis, en ik hoor nergens thuis. Mijn leven is vol paradoxen die niet gaan helpen mij te bestempelen.

Na acht jaar wonen in België krijg ik nog te horen dat ik ‘heel goed Nederlands kan’ en dat ik een ‘goed voorbeeld’ van integratie ben. Ik vraag mij altijd zwijgend af: indien ik minder goed mijn letters articuleer, zal ik van dezelfde bestaansrechten genieten of ben ik minder waard?

De stukken die mij ‘Belgischer’ maken, bestaan dankzij Syrisch te zijn. Dat gevoel van integratie is niet wederkerig, want ik voel me zelden veilig of geapprecieerd voor wie ik echt ben. Nu streef ik ernaar om ruimte in conversaties en instellingen te creëren voor mezelf en anderen, van wie de verhalen van onrechtvaardigheid niet verteld worden, hetzij in de aula of via sociale media.

Dagelijks probeer ik via Instagram stukjes van mijn verhaal te delen. Dat is immers het enige medium, of zo voelt het, om mijn bestaan in de wereld te verdedigen en om mijn reacties te uiten op sociale en politieke gebeurtenissen en beleid. Hier heb ik controle over het narratief en kan niemand mijn woorden en reacties misbruiken om publieke reacties uit te lokken of stemmen te manipuleren.

Op Instagram plaats ik soms berichten over Syrische muziek of kunst. Vaak gaat het echter over minder aesthetically pleasing nieuws uit de Middellandse Zee of de misdaden van het Syrische regime. Slachtofferaantallen en verhalen waarvan je hart breekt en je huid kruipt, ziet men niet graag. Miljoenen Syriërs en ik leven met die verhalen, en ik deel ze toch voor wie die dag er wel aandacht aan wil besteden. Het privilege heb ik helaas niet om te kiezen wanneer het interessant genoeg is om Syrische levens op de agenda te zetten.

Enerzijds is het Belgische publiek moe van het stereotiepe Syrië-nieuws. Donorlanden op de jaarlijkse Brussels Conference zijn moe van enorme humanitaire noodcijfers. Landen in de regio zoals Turkije en Saoedi-Arabië normaliseren relaties met de Syrische president Assad. Denemarken en andere EU-landen willen vluchtelingen en asielzoekers terugsturen naar levensgevaarlijke omstandigheden. De VN lijdt aan passiviteit en inefficiëntie.

Anderzijds blazen Syriërs elke dag nieuw leven in de Syrische strijd voor vrijheid, waardigheid en rechtvaardigheid in, door mediacampagnes, kunstwerken, onderzoek en civil society-werk.

Syrisch zijn geeft mij moed en leert mij mijn verantwoordelijkheid als actieve burger op te nemen.

Jong én Syrisch zijn geeft mij hoop dat actie en gemeenschapsopbouw een betere toekomst voor de komende generaties realiseren, hetzij in klimaat- of sociale rechtvaardigheid.

Vrouw, jong én Syrisch zijn laat mij intersectioneel inzicht toe in de levens van mensen uit minderheden en benadeelde maatschappelijke groepen. Het laat mij begrijpen hoe alle strijden voor waardigheid en rechtvaardigheid deel van eenzelfde grote strijd uitmaken. Ik begrijp hoe de erkenning van onze verschillen juist een kracht is, die onze blikken en empathie verruimt en onze strijd versterkt.

Zelfbeschikking over het eigen verhaal en de ruimte om zich in elkaars verhalen te onderdompelen zijn cruciaal voor een moedig, pluralistisch en menselijk België.