Afrika ten zuiden van de Sahara wordt hotspot van vervuild oppervlaktewater

Een groot deel van Afrika zal in de komende jaren te maken krijgen met ernstig vervuild oppervlaktewater. ‘Hoewel de waterkwaliteit naar verwachting zal verbeteren in de meeste ontwikkelde landen, zijn de vooruitzichten voor de armste landen somber’, stelt nieuw onderzoek in Nature.

Voor onze watervoorziening zijn we voor een groot deel afhankelijk van oppervlaktewater. De kwaliteit van dat water wordt beïnvloed door meerdere factoren. Zo leiden chemische stoffen, afval en uitwerpselen tot vervuiling, maar ook het onttrekken van oppervlaktewater voor socio-economische ontwikkeling, heeft een invloed op de kwaliteit.

Patroon van vervuiling

Het onderzoek in Nature Water voorspelt meer waterverontreiniging in grote delen van Afrika. De redenen daarvoor zijn onder meer menselijke activiteiten en maatschappelijke ontwikkelingen, maar ook de klimaatverandering roert zich, zeggen de onderzoekers. 

‘Sub-Saharaans Afrika zal de belangrijkste hotspot van waterverontreiniging worden.’

‘Steeds meer mensen in Afrika ten zuiden van de Sahara krijgen te maken met een verslechtering van de oppervlaktewaterkwaliteit’, zegt hoofdonderzoeker Edward Jones van de Universiteit Utrecht. ‘Dit patroon zie je niet systematisch terug in andere delen van de wereld.’

Volgens de berekeningen van het onderzoek zal het aantal mensen dat tegen het einde van deze eeuw wordt blootgesteld aan overschrijdingen van de concentraties van verontreinigende stoffen minstens verdubbelen. Sterker nog, pessimistische schattingen gaan uit van een vervijfvoudiging. 

‘Door de combinatie van de dramatische achteruitgang van de waterkwaliteit en de drastische toename van het aantal mensen dat daarmee te maken krijgt, kun je wel zeggen dat Sub-Saharaans Afrika de belangrijkste hotspot van waterverontreiniging zal worden’, aldus Jones.

Irrigatie en energievoorziening

De uitdagingen zijn volgens de hydroloog veelvoudig. Ziektes die verspreid worden via besmet water kunnen een aanzienlijk risico vormen, maar met de groeiende wereldbevolking in het achterhoofd, is ook de beschikbaarheid van veilig water voor irrigatie van groot belang, zegt hij. Daarnaast kan ook de energieproductie in de toekomst, essentieel voor ontwikkeling van deze regio, te lijden krijgen onder zowel de lage waterstanden als de hoge watertemperaturen. 

De onderzoekers concluderen dan ook dat de aanpak van de klimaatverandering minstens zo belangrijk is als de rechtstreekse aanpak van watervervuiling. ‘Dat is essentieel voor ons levensonderhoud en voor het ecosysteem.’