‘Armere landen kunnen strijd tegen aids niet zelf betalen’

Het VN-Programma voor de Bestrijding van Hiv/Aids (Unaids) roept lage- en middeninkomenlanden in een recent rapport op om hun financiering voor hiv-bestrijding te verhogen met 6,1 miljard dollar tegen 2020. Rijkere landen zouden hun bijdrage moeten verhogen met 2,8 miljard.

Een dergelijke verandering in financiering kan nadelig uitpakken voor kwetsbare groepen, inclusief meisjes tussen 15 en 24 jaar oud in Afrika ten zuiden van de Sahara. Annah Sango uit Zimbabwe, jongerenadviseur bij het Global Network for Young People Living with Hiv, zegt dat het voor jonge meisjes erg moeilijk is om veilige seks te eisen, zelfs binnen een huwelijk. ‘Ze zijn kwetsbaar voor seksueel overdraagbare ziekten, ongewenste zwangerschappen en gendergeweld.’

In Afrika ten zuiden van de Sahara worden wekelijks zo’n tweeduizend meisjes en jonge vrouwen geïnfecteerd met hiv, zei Marama Pala, voorzitter van de International Community of Women Living with Hiv, afgelopen week tijdens een informele hoorzitting met burgerorganisaties bij de VN. Vermindering van de financiële bijdrage van de VN kan ertoe leiden dat het bestrijden van de ingewikkelde culturele en sociale oorzaken van hiv-besmetting onder jonge vrouwen minder prioriteit krijgt, zei Pala.

Duurzaam antwoord

Javier Hourcade Bellocq van de International Hiv/Aids Alliance, die samen met Pala medevoorzitter is van de burgertaskforce bij de VN, zegt dat grotere afhankelijkheid van binnenlandse financiering kan betekenen dat kwetsbare groepen in het gedrang komen. ‘De overkoepelende vraag is of een regering in Azië of Latijns-Amerika in staat is om extra geld te verschaffen voor een organisatie die zich inzet voor sekswerkers of voor belangenbehartiging. Waarschijnlijk is dat niet het geval’, zegt Bellocq.

Bellocq erkent echter dat binnenlandse financiering een belangrijk onderdeel is van een duurzaam antwoord op hiv. Armere landen hebben in de afgelopen jaren hun budget al langzaam verhoogd. ‘Het beeld bestaat dat burgerorganisaties internationale donoren en rijke landen aansporen om bij te dragen. Maar in de praktijk richt het grootste deel van ons werk zich op binnenlandse financiering.’

Solidariteit

Volgens Jamila Headley, directeur van het Health Global Access Project, is de analyse van Unaids over de fiscale ruimte van lage- en middeninkomenlanden gebaseerd op inaccurate informatie. ‘In Malawi bijvoorbeeld heeft de regering bezuinigd op het budget voor gezondheidswerkers, omdat het geld er niet is.’

Headley zegt ook dat de voorgestelde verandering ‘pogingen ondermijnen om regeringen in het Westen te vragen zo veel mogelijk steun te verlenen.’ Het wereldwijde antwoord op hiv heeft geleid tot ‘een ongekende mobilisatie van solidariteit’ in landen, zei ze. ‘We zijn zo ver gekomen dat het einde van de epidemie in zicht is. Als er dan gesproken wordt over het verminderen van die solidariteit, is dat zeer teleurstellend voor ons.’

Unaids zegt in een reactie dat het armere landen wil aanmoedigen om zelf meer verantwoordelijkheid te nemen. ‘De internationale gemeenschap heeft echter een taak in het garanderen dat hiv-programma’s de meest kwetsbaren bereiken, in landen die het minst in staat zijn een alomvattend antwoord op hiv te formuleren.’