Campagnes om migratie te ontraden hebben vaak omgekeerd effect

Uit onderzoek van het gerenommeerde Peace Research Institute Oslo (PRIO) blijkt dat voorlichtingscampagnes die waarschuwen voor de risico’s van illegale migratie zelden de wens om te vertrekken doen afnemen. In plaats daarvan hebben ze vaak het tegenovergestelde effect.

De voorbije negen jaar heeft de Europese Commissie alleen al 40 miljoen euro geïnvesteerd in informatiecampagnes om irreguliere migratie te voorkomen. Afgelopen november kondigde Nicole de Moor, de Belgische staatssecretaris voor Asiel en Migratie nog zo’n preventiecampagne aan in Guinee, in de vorm van een theaterkaravaan.

Een internationaal team van onderzoekers heeft nu de impact en doeltreffendheid van zulke acties onderzocht. Ze hebben 13.000 jongvolwassenen in tien landen ondervraagd, vooral lage-inkomenslanden van waaruit velen de sprong wagen naar Europa, zoals Afghanistan, Nigeria, Somalië en Tunesië.

Grotere wens om te vertrekken

Een grote meerderheid van de ondervraagden (86 procent) was het voorbije jaar in aanraking gekomen met ontradingscampagnes, zij het in de vorm van flyers, reclamespots of online boodschappen.

Uit de analyse bleek dat campagnes die waarschuwen voor migratie zelden een impact hadden op het verlangen om te vertrekken. Wanneer ze wel invloed hadden, vergroten ze opmerkelijk genoeg de wens om te migreren.

In meer dan twee derde van de ondervraagde bevolkingsgroepen ging blootstelling aan waarschuwingen tegen migratie verrassend genoeg gepaard met een grotere wens om te vertrekken.

Bevestiging eerder onderzoek

Dit onderzoek, onder leiding van het Noorse vredesinstituut PRIO, bouwt voort op eerdere studies die aangeven dat migranten zich bewust zijn van de gevaren, maar een berekend risico nemen.

Zo bleek uit een VN-rapport uit 2019 dat 93 procent van de ondervraagden te maken kreeg met ernstige bedreigingen onderweg, maar slechts 2 procent gaf aan dat ze de reis niet zouden gemaakt hebben indien ze op voorhand op de hoogte zouden zijn geweest van deze risico’s.

‘De wetenschappelijke gemeenschap zet steeds meer vraagtekens bij de wijsheid van informatiecampagnes rond migratie’, zegt Jørgen Carling, co-auteur van de PRIO-studie. ‘Wij vullen deze bezorgdheden aan met een unieke en brede dataverzameling.’