Opnieuw breekt grote ijsplaat af van Antarctica

De Pine Island-gletsjer is de snelst smeltende gletsjer op Antarctica, goed voor 45 miljard ton gesmolten ijs per jaar. Uit de laatste satellietgegevens blijkt dat er een kloof met open water is ontstaan die een stuk van 267 vierkante kilometer losmaakt. De losgekomen plaat is onstabiel en produceert grote hoeveelheden kleinere ijsbergen.

Het is de tweede keer in enkele maanden tijd dat een groot stuk ijs afbreekt minder groot dan het stuk dat enkele maanden geleden afbrak van de Larsen C-ijsplaat: toen kwam een ijsberg van zo’n 5.800 vierkante kilometer los. Toch spreken wetenschappers van een zorgwekkende evolutie, omdat er geen systematische terugtrekking van de gletsjer was vastgesteld sinds het begin van de metingen in 1947.

Sneeuwbaleffect

‘Wat we nu vaststellen bij de Pine Island-gletsjer is zorgwekkend’, zegt Robert Later, een geofysicus bij de Britse Antarctic Survey (BAS) die vorig jaar nog onderzoek deed in het gebied. ‘We stellen veranderingen vast in de manier waarop de ijsplaat afkalft, terwijl we 68 jaar jaar lang een patroon van aangroeien en terugtrekken zagen. Door de verdunning van de ijsplaat was het duidelijk dat dit patroon vroeg of laat zou veranderen – en dat is wat we nu zien.’

Het afbreken van grote stukken creëert een sneeuwbaleffect, omdat er minder massa is om de beweging van de gletsjer af te remmen. ‘Daardoor schuift de gletsjer sneller, neemt de verdunning toe en breekt er opnieuw meer ijs af’, zegt Larter. ‘De Pine Island-gletsjer is nu al de belangrijkste motor van zeespiegelstijging op Antarctica. Omdat hij stroomopwaarts steeds dieper wordt, bestaat de kans dat hij in de toekomst een nog grotere bijdrage zal leveren aan de stijging van de zeespiegel.’