Ook in rijkste landen ter wereld leeft 1 op de 5 kinderen in armoede

In veertig van de rijkste landen ter wereld leeft 1 op de 5 kinderen in armoede. Landen als Frankrijk, Noorwegen, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk zagen de kinderarmoede in de afgelopen 10 jaar sterk toenemen. Dat staat in een nieuw rapport van VN-kinderrechtenorganisatie Unicef.

Het rapport Report Card 18: Child Poverty Amidst Wealth bekijkt het welzijn van kinderen in OESO- en EU-landen. Daaruit blijkt dat Polen en Slovenië de kinderarmoede sinds 2014 het meest hebben zien dalen, gevolgd door Letland en de Republiek Korea. Maar sommige van de rijkste landen staan bijna onderaan wat de strijd tegen kinderarmoede betreft.

Onderzoekscentrum Innocenti van Unicef vergeleek het inkomensondersteunende beleid dat regeringen voeren voor gezinnen in deze reeks landen. Daaruit blijkt dat, ondanks een algemene daling van armoede met bijna 8 procent in veertig landen tussen 2014 en 2021, meer dan 69 miljoen kinderen eind 2021 nog steeds onder de armoedegrens leven. Die is vastgesteld op 60 procent van de mediane levensstandaard.

‘De gevolgen van armoede voor kinderen zijn zowel hardnekkig als schadelijk’, zegt Bo Viktor Nylund, directeur van Innocenti. ‘Voor de meeste kinderen betekent dit dat ze het risico lopen om op te groeien zonder voldoende voedzaam eten, kleding, schoolbenodigdheden of een warme plek die ze hun thuis kunnen noemen. Dat brengt hun basisrechten en lichamelijke en geestelijke gezondheid in gevaar.’

Gevolgen voor het leven

De gevolgen van armoede kunnen een leven lang aanhouden, stellen de onderzoekers. Kinderen die in armoede opgroeien, maken minder vaak de school af en verdienen later minder als volwassene. Bovendien is hun levensverwachting acht tot negen jaar korter dan iemand die in een welvarende omgeving is geboren.

Kinderen in eenoudergezinnen maken drie keer meer kans om in armoede te leven dan andere kinderen.

Het rapport benadrukt dat kinderen in eenoudergezinnen drie keer meer kans maken om in armoede te leven dan andere kinderen. Kinderen met een beperking en kinderen uit etnische en raciale minderheden lopen ook een hoger risico dan gemiddeld.

Het rapport benadrukt dat de levensomstandigheden van kinderen verbeterd kunnen worden, ongeacht de rijkdom van een land. Polen, Slovenië, Letland en Litouwen – die niet tot de rijkste OESO- en EU-landen behoren – zijn er bijvoorbeeld in geslaagd de kinderarmoede met meer dan 30 procent terug te dringen. Ondertussen hebben vijf landen met hoge inkomens – Groot-Brittannië (+20 procent), Frankrijk, IJsland, Noorwegen en Zwitserland (allemaal ca. +10 procent) – sinds 2014 de grootste stijging gezien van het aantal kinderen dat in gezinnen leeft die financiële moeilijkheden ervaren.

Hoe doet België het?

België staat op de twaalfde plaats in het Unicef-overzicht, net onder andere Europese landen zoals Ierland, Estland en Polen. Hoewel België de afgelopen jaren een daling van de inkomensgerelateerde kinderarmoede heeft geregistreerd, treft structurele armoede nog steeds 11,9 procent van de kinderen. Dit betekent dat veel kinderen langdurig in armoede leven, en dat kan bijzonder schadelijk zijn voor hun ontwikkeling.

Volgens Philippe Henon van Unicef België is met name de huisvesting in Belgische huizen een kwalijk probleem. ‘In 2020 leefde 18,3 procent van de kinderen in België in ongezonde woningen, dat wil zeggen woningen met vocht- en schimmelproblemen. Deze omstandigheden bedreigen de gezondheid en ontwikkeling van kinderen’, zegt hij.

Armoede doorbreken

Sociale bescherming blijkt een noodzakelijk instrument om kinderen uit armoede te helpen. Volgens Unicef heeft sociale bescherming in 2021 kinderarmoede met meer dan de helft (53 procent) verminderd, vergeleken met een hypothetisch scenario zonder geldoverdrachten. Een van de aanbevelingen van het kinderarmoederapport is dan ook om dit soort bescherming voor kinderen uit te breiden, inclusief gezins- en kinderbijslagen als aanvulling op het gezinsinkomen.

Ook vraagt Unicef om meer werkgelegenheid te creëren met adequate lonen, een gezinsvriendelijk beleid zoals betaald ouderschapsverlof, en om aangepaste maatregelen voor specifieke behoeften zoals die van eenoudergezinnen.