Schotland morgen onafhankelijk én kernwapenvrij?

‘Duidelijk is dat de relatie tussen Londen en Edinburgh na morgen niet meer dezelfde zal zijn.’

Vandaag is ‘dag min één’ voor de Schotten. Morgen kiezen ze, na een twee jaar durende campagne, of ze hun onafhankelijkheid terug willen na een huwelijk van 300 jaar met Engeland. Onafhankelijkheid zou echter ook kunnen betekenen dat Londen op zoek moet gaan naar nieuwe standplaatsen voor een deel van zijn kernwapens.

Ook al is de uitslag nog onzeker, duidelijk is wel dat de relatie tussen Londen en Edinburgh na morgen niet meer zal zijn als weleer en dat niet alleen op het politieke vlak.

Een belangrijk twistpunt tussen de Schotten en hun buren is namelijk de aanwezigheid van nucleair arsenaal van het Verenigd Koninkrijk (VK) op het grondgebied van Schotland.

Onderzeeërs

Als een onafhankelijk Schotland daadwerkelijk voor een kernwapenvrije samenleving gaat, betekent dit dat de regering die overblijft van wat vandaag nog het VK is, verplicht wordt om een uitweg te zoeken voor zijn onderzeese kernwapens die nu een basis hebben aan de westkust van Schotland. Verwacht wordt, dat dit geen gemakkelijke taak zal zijn.

De zoektocht zal een diepe haven moeten opleveren en de huidige regering heeft nu al laten weten dat een aantal potentiële locaties in Engeland onaanvaardbaar zijn omdat ze te dicht bij dichtbevolkt gebied aanleunen. Nochtans heeft hen dat in het verleden niet weerhouden om enkele onderzeeërs met hun dodelijke vracht op plaatsen niet ver van Glasgow onder te brengen.

Tegen kernwapens

Als de Schotse onafhankelijkheid het morgen haalt, zal dat in elk geval het startsein betekenen voor Londen voor een grondige denkoefening inzake zijn betrokkenheid bij kernwapens.

Maar hetzelfde zal moeten gebeuren indien het kamp dat verenigd wil blijven morgen wint, want een niet onbelangrijk deel van de Schotten is immers tegen nucleair wapentuig.

Elk scenario houdt in dat Schotland een belangrijke stem zal hebben in het debat over de nucleaire ontwapening, al is het vrij duidelijk dat die stem nog zwaarder zal doorwegen als het land onafhankelijk zou zijn en als lid van de NAVO in de voetsporen zou treden van landen zoals Canada, Litouwen en Noorwegen, die als NAVO-leden geen kernwapens op hun grondgebied tolereren.

Een onafhankelijk Schotland zou ook een extra stem kunnen zijn in het globale anti-kernwapendebat en de lobby hierrond gaan versterken.

Vertegenwoordigers van de SNP hebben alvast gezegd dat ze onderhandelingen over een verbod op kernwapens zullen ondersteunen.

Wat met kernenergie?

‘Schotten verkiezen windenergie boven kernenergie of schaliegas.’

Naast deze discussie is er nog een ander aspect: kernenergie. Schotland had ooit zes kerncentrales op het grondgebied staan. Vier daarvan sloten tussen 1990 en 2004 maar twee zijn nog actief, een in North Ayrshire en een andere in East Lothian. Beide worden beheerd door EDF Energy, een bedrijf met hoofdzetel in Londen.

Een opiniepeiling vorig jaar wees uit dat de Schotten veel liever zouden kiezen voor windenergie in plaats van kernenergie of schaliegas. Meer dan zes op tien Schotten (62 procent) gaf de voorkeur aan windenergie tegenover 24 procent aan schaliegas en 32 procent aan nucleaire energie.

De grote winnaar in deze peiling was waterkracht, met een overweldigende 80 procent van de Schotten die deze vorm van energieopwekking verkozen.

Wat de uitslag morgen ook moge zijn, Londen zal best leren om rekening te houden met deze benadering.

* Phil Harris is hoofdredacteur van IPS World Desk, de Engelstalige dienst van persagentschap IPS.